ولایت از دیدگاه قرآن و حدیث جلد 2) صفحه 10

3 ـ در مورد حضرت عيسي مسيح عليه‌السلام كه ظاهرا حضرت در گهواره فرموده است اين چنين آمده «وَ اَوْصاني بِالصَّلوةِ وَ الزَّكوةِ مادُمْتُ حَيّا»(12) و خداوند به من سفارش كرده كه تا زنده‌ام، نماز و زكوة را ترك نكنم، البته بايد توجه داشت كه زكوة مصطلح در زمان پيامبران گذشته همان زكوتي مي‌باشد كه يكي از مصاديق آن صدقه است و عده‌اي گفته‌اند زكوة به معني پاك كننده و صدقه هم چنين معنايي را دارد. بنابراين اشكالي در عنوان زكوة و يا صدقه نخواهد بود و ارباب بصيرت و درايت در فهم مطالب و استدلال علمي آن ترديدي به خود راه نمي‌دهند. زيــرا امــر مــولا بــه عنــوان ولايت تامّه براي آنان بسيار سهل و آسان مي‌باشد.

لــذا آيــه زكــوة در قــرآن به صــورت لفظــي عنوان صدقه به خودگرفته و از سويي ديگر نام زكوة را به خود اختصاص داده و مفسّرين از قــول و گفتار حضـــرات ائمـــه معصــوميــن عليهم‌السلام به چنيــن بيــــاني دســت يــافتــه‌انــد.

4 ـ در آيه ديگر اين چنين مي‌فرمايد: «خُذْ مِنْ اَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُــزَكّيهِــمْ بِهـا وَ صَــلِّ عَلَيْهِــمْ اِنَّ صَــلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ وَ اللّهُ سَميعٌ عَليمٌ»(13)

از اموالشان صدقه بگير و به اين وسيله تزكيه و تطهيرشان كن، و درود بر آنان بفرست چون درود تو مايه تسكين خاطر آنان خواهد شد. اين آيه هم گرچه دلالت بر زكوة دارد، امّا در لفظ آن و يا در بيان ظاهري آن عنوان صدقه مطرح شده است، بنابراين آنچه در آيه «اِنَّما وَلِيُّكُمُ اللّه» آمده و ديگران خواسته‌اند به صورت‌هاي مختلف به آن خدشه وارد نمايند از سوي صاحب الميزان حضرت علامه طباطبايي (ره) با استدلالات و براهين قوي و مستند، مطرود و مردود مطرح شده است و لذا در آيه مورد بحث ولايت آنهايي كه مشخصات و مختصات آنان، به صورت «اَلَّذينَ امَنُوا، وَ يُقيمُونَ الصَّلوةِ، وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةِ» آمده شخص والامقام حضرت مولي‌الموحدين اميرالمؤمنين علي عليه‌السلام و فرزندان گرامي آن بزرگوار محسوب مي‌شوند و در حقيقت ولايت حضرت حق عزّ اسمه به پيامبر عظيــم‌الشــأن اســلام صلي‌الله‌عليه‌و‌آله و فرزندان و وارثان و جانشينان آن بزرگوار تفــويض گــرديـده است.

ولايت تكويني و تشريعي

اعمال ولايت در تمامي امور اعم از خانوادگي و اجتماعي و سياسي و فرهنگي و اقتصادي يعني تصرف و مالكيت تام تدبير در تمام امور است و لذا ولايت نسبت به خدا و رسول و جانشينان آن‌ها دريك راستا مطرح مي‌باشد و اگر امور ولايت خارج از آنچه در بالا مطرح گرديد مورد بحث واقع شود از گردونه ولايت اللّه خارج است و سير و سلسله زنجيره‌اي ولايت تعبّدي منقطع مي‌گردد. زيرا صاحبان ولايت بر مردم را خداوند تبارك و تعالي بر مبناي نص صريح قرآن كريم مشخص‌فرموده و به‌تعبيرديگر بايدگفت نسخ ولايت اميرالمؤمنين علي عليه‌السلام از نســخ ولايت رسـول و نسخ ولايت رسول صلي‌الله‌عليه‌و‌آله از نسخ ولايت حضـرت باري جـل‌جلاله مي‌بــاشد و لـذا در آيــات متعـددي امور ولايت را تشريح مي‌فرمايد:

1 ـ «فَاِنَّ حِزْبَ اللّهِ هُمُ الْغالِبُونَ» (14) آن‌ها همگي حزب خدايند و در حقيقت سير ولايت تكويني به سمت ولايت تشريعي ثابت و مستقر مي‌گردد و نظام زندگي مردم بر اساس محوريت ولايت با قوانين حضرت حق جل و علا اداره مي‌شـــود و اگـــر چنين سيري تحقق پيدا نمي‌كـــرد دنيــا و مافيهـا عبــث خلــق شــده بــود.

بنابراين ترسيم ولايت تشريعي توسط پيامبر و ائمه معصومين عليهم‌السلام به عنوان هدايت و ارشاد عملــي در متــن زنــدگي مردم پياده مي‌شود. در جاي ديگـــر مي‌فرمايد:

2 ـ «اَنْتَ وَليّي فِي الدُّنْيا وَ الاْخِرَةِ تَوَفَّني مُسْلِما وَ اَلْحِقْني بِالصّلِحينَ»(15) (پروردگارا) تو وليّ و سرپرست من در دنيا و آخرت هستي، مرا مسلمان بميران و به صالحان ملحق فرما. اين جا ولايت تكويني از ناحيه حضرت حقّ عزّ شَأْنُه مطرح مي‌باشد يعني ولايت اللّه در دنيا و آخرت، و به تعبير ديگر كليّه مقدرات انسان‌ها در دنيا و آخرت در يد قدرت خداوند حكيم مي‌باشد. در اين مباركه حضرت يوسف عليه‌السلام خواسته است مظاهر روشن و قويّ ولايت الهيه را از قبيل آزاد شدن از زندان و دادن ملك و سلطنت و تعليم تأويل احاديث را به اصل ولايت الهيه منتسب نمايد و بگويد كه خداوند رَبِّ عالم است هم در امور كوچك و هم در امور بزرگ، و تنها او وليّ در دنيا و در آخرت است.

ولايت الهيه حضرت حق يعني قائم بودن او بر هر چيز و بر ذات و صفات و افعال هر چيز مي‌باشد، يعني من در تحت ولايت تامه خداوند سبحان هستم، بدون اين كه خودم در آفرينش خود دخالتي داشته باشم و در ذات و صفات و افعالم هيچ‌گونه استقلالي نداشته و براي خود مالك نفع و ضرر و يا مرگ و حيات نيستم. (16)