ولایت در اندیشه سیاسی اسلام صفحه 106

صفحه 106

خود (خواه حاکمان دینی، خواه حاکمان غیر دینی) را زیر نظارت بگیرند.(1)

ولی باید توجه داشت که:

یک _ مبدأ هر حقی، حق تعالی است (الحق من ربک). بنابراین، هر حقی منشأ الهی دارد و از بالارسنده است.

دو _ دست کم درباره نظارت بر حاکم، به صرف انسان بودن، کسی واجد حق نظارت نمی شود؛ زیرا لازمه این سخن این است که کودکان و دیوانگان نیز حق نظارت بر حاکم دارند.

سه _ حق نظارت بر حاکمیت، حقی دینی است و لازمه تکلیف مردم به اقامه حکومت اسلامی. مردم مکلف به رجوع به ولی منصوب اند و لازمه عمل به چنین تکلیفی، حق نظارت بر نامزدهای احتمالی ولایت انتصابی است تا حاکم منصوب را بتوانند از میان آنان بیابند و نیز حق نظارت بر حاکم است تا در صورت از دست دادن شرایط ولایت، متوجه امر شوند، او را عزل کنند و ولی منصوب را جانشین وی سازند.

ه) تکلیف حکومت در برابر حقوق مردم

اشاره

ه) تکلیف حکومت در برابر حقوق مردم

یکی دیگر از ارکان مردم سالاری این است که حکومت در برابر مردم مکلف باشد و مردم نیز حقوقی برعهده حکومت داشته باشند. برخی در برابر حکومت ولایی انتصابی موضع گرفته و گفته اند که این گونه حکومت مولی علیه را دارای هیچ حقی نمی داند:

در نظریه فقهی رایج، حاکم دینی حق حکومت خود را از خداوند اخذ می کند. و در این میان وظیفه مردم حداکثر این است که کشف کنند این حق از آن کیست؟ این کشف می تواند از طریق انتخابات صورت بگیرد و این،


1- عبدالکریم سروش، مدارا و مدیریت، ص 360.
کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه