- اشاره 5
- یک _ مفهوم ولایت 5
- 1. تعریف موضوع 5
- اشاره 5
- الف) مفهوم شناسی 5
- اشاره 5
- سه _ انتصاب 7
- دو _ انتخاب 7
- ب) تقریر دقیق «مسئله اصلی» 8
- ج) پرسش های فرعی 8
- 2. پیشینه تاریخی 9
- الف) ولایت، به طور مطلق انتصابی است 12
- اشاره 12
- 3. نگاهی اجمالی به نظریه های طرح شده در پاسخ مسئله اصلی 12
- ج) ولایت رسول خدا صلی الله علیه و آله [و ائمه اطهار علیهم السلام] انتصابی و در غیر آنها انتخابی است 13
- ب) ولایت، به طور مطلق انتخابی است 13
- د) ولایت هم انتصابی و هم انتخابی است 13
- ج) از نظر سیاسی 14
- الف) از نظر کلامی 14
- 4. جایگاه موضوع 14
- ب) از نظر فقهی 14
- اشاره 14
- د) از نظر حقوقی 15
- یک _ توحید در ذات و فعل حق تعالی 16
- الف) مبادی خداشناختی 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- دو _ مالکیت حق تعالی 17
- سه _ حق بودن 18
- چهار _ ربوبیت 19
- شش _ حکمت 20
- پنج _ عدالت 20
- هفت _ رحمت 21
- اشاره 21
- یک _ فقر ذاتی انسان 21
- ب) مبادی انسان شناختی 21
- دو _ اختیار انسان 22
- سه _ تکلیف و مسئولیت انسان 23
- چهار _ امکان معرفت دینی برای انسان 23
- پنج _ نیاز به زندگی اجتماعی 24
- الف) از نظر اعتقادی 25
- 6. ضرورت بررسی مسئله «ولایت» 25
- اشاره 25
- ب) از نظر کلامی 26
- ج) از نظر فلسفه سیاسی 27
- د) از نظر فقهی و حقوقی 27
- 1. اثبات انتصابی بودن ولایت 28
- الف) طرح مسئله 28
- اشاره 28
- اشاره 28
- ب) برهان های انتصابی بودن ولایت 29
- الف) اسلام 31
- 2. ویژگی های عمومی ولیّ (حق تعالی به چه کسانی «ولایت» را تفویض می کند؟) 31
- اشاره 31
- ب) توانایی های لازم 32
- 3. شیوه های اعلام ولایت ولیّ 33
- اشاره 34
- 4. ولایت رسولان الهی 34
- الف) اثبات ولایت رسولان الهی 34
- ب) ادله خاص ولایت خاتم رسل، حضرت محمدبن عبداللّه صلی الله علیه و آله 36
- ج) گستره ولایت رسول خدا صلی الله علیه و آله 42
- 5. ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 50
- اشاره 50
- الف) اثبات ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 50
- ب) گستره ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 56
- اشاره 59
- 6. ولایت فقیه 59
- یک _ ادله عقلی (مستقل و غیر مستقل) ولایت فقیه 59
- الف) ادله ولایت فقیه 59
- اشاره 59
- دو _ ادله نقلی ولایت فقیه 65
- اول _ روایت عمربن حنظله 65
- اشاره 65
- دوم _ توقیع شریف 67
- ب) منظور از فقیه جامع الشرایط 71
- اشاره 71
- شرایط رهبری 72
- یک _ گستره ولایت فقیه از نظر موضوع 75
- ج) گستره ولایت فقیه و منظور از اطلاق در عنوان «ولایت مطلقه فقیه» 75
- اشاره 75
- دو _ گستره ولایت فقیه از نظر تصمیم گیری 77
- سه _ گستره ولایت فقیه از نظر مکان 79
- پنج _ گستره ولایت فقیه از نظر مولی علیهم 81
- چهار _ گستره ولایت فقیه از حیث زمان 81
- اشاره 82
- د) برخی از شبهه ها و پاسخ آنها 82
- اشاره 82
- نگاهی اجمالی به انواع شبهه های ولایت فقیه 82
- یک _ شبهه محال بودن نصب عام 83
- سه _ شبهه محجور انگاری مولی علیهم 88
- الف) کارگزاران منصوب ولی امر 88
- اشاره 88
- 7. کارگزاران حکومتی در نظام ولایی انتصابی 88
- ب) کارگزاران منتخب مردم 90
- 1. برابری همه انسان ها و برتر نبودن ذاتی یکی بر دیگری 91
- اشاره 91
- 2. امانت انگاری قدرت 93
- 3. ابزارانگاری قدرت 95
- 4. قانون مندی و قانون مداری 96
- الف) اثر شرعی مقبولیت مردمی 98
- اشاره 98
- ب) مسئولیت همگانی و مشارکت سیاسی عمومی 101
- ج) نقش اساسی آرای مردمی 103
- د) نظارت عامه 105
- ه) تکلیف حکومت در برابر حقوق مردم 106
- اشاره 106
- یک _ گسترش عدالت 107
- سه _ نظم و امنیت 108
- دو _ گسترش و توسعه دین مداری و اخلاق و علم 108
- چهار _ ایجاد رفاه اجتماعی و اقتصادی، تأمین آزادی های مجاز و... 109
- پنج _ آزادی و حدود آن در نظام ولایت انتصابی فقیه 109
- اشاره 112
- یک _ آگاهی 112
- و) زمینه های لازم برای تحقق نقش مردم در ایجاد و بقای حکومت ولایی انتصابی 112
- دو _ آزادی 115
- سه _ امر به معروف و نهی از منکر 116
- چهار _ الگوی فرهنگی تولی و تبری 118
- اشاره 118
- وجوب تراحم بین مؤمنان 119
- وجوب برائت از کفار و منافقین 121
- اشاره 123
- 1. جایگاه ولایت فقیه در سیاست گذاری های کلان صدا و سیما 123
- 3. شیوه آشناسازی جوانان با ولایت الهی 126
- 4. فرهنگ سازی در زمینه ولایت فقیه 127
- 5. پیشنهادهای برنامه ای 130
- 6. پرسش های مردمی 131
- 7. پرسش های کارشناسی 132
همه عالم وجود، آیت و نشانه حق تعالی است و چیزی در این عالم هویتی جز نشانگری او ندارد. بنابراین، هیچ گونه استقلالی ندارند؛ زیرا استقلال از حق تعالی، به معنای دخالت نکردن او در تکوین شی ء است. در این صورت، شی ء مستقل نشانه حق تعالی نخواهد بود، در حالی که هویت همه ممکنات، تنها و تنها نشانه بودن برای حق تعالی است.
انسان نیز گونه ای از ممکنات است و هیچ استقلالی از خود، در برابر حق تعالی ندارد و هویت او نیاز به پروردگارش است:
یا أَیُّهَا النّاسُ أَنْتُمْ الْفُقَراءُ إِلَی اللّهِ وَ اللّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمیدُ إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ وَ یَأْتِ بِخَلْقٍ جَدیدٍ وَ ما ذلِکَ عَلَی اللّهِ بِعَزیز. (فاطر: 15 _ 17)
ای مردم، شما نیازمندان به خدایید و خداوند بی نیاز شایسته ستایش است. اگر بخواهد، شما را می برد و آفریدگان نو می آورد و این کار بر او سخت نیست.
نیازمندی انسان به پروردگار متعال، نیازمندی مطلق و فراگیر است و هیچ وجهی از وجوه هویت انسان بیرون از چنین نیازی نیست؛ زیرا بی نیازی به حق تعالی، برابر با استقلال در وجود و نامخلوق بودن است، در حالی که همه وجود انسان، مخلوق اوست.
دو _ اختیار انسان
دو _ اختیار انسان
انسان در اراده هایش مختار است و این اختیار ذاتی هویت انسان است. اختیار انسان افزون بر اینکه برای هر کس، به وجدان آشکار است، در قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام با صراحت تأیید شده و انسان مسئول و فاعل عمل خویش شمرده شده است. برای نمونه، دو آیه زیر در این مسئله آشکارا اختیار انسان را در اعمالش بیان می کند: