- اشاره 5
- اشاره 5
- یک _ مفهوم ولایت 5
- الف) مفهوم شناسی 5
- 1. تعریف موضوع 5
- اشاره 5
- دو _ انتخاب 7
- سه _ انتصاب 7
- ج) پرسش های فرعی 8
- ب) تقریر دقیق «مسئله اصلی» 8
- 2. پیشینه تاریخی 9
- اشاره 12
- 3. نگاهی اجمالی به نظریه های طرح شده در پاسخ مسئله اصلی 12
- الف) ولایت، به طور مطلق انتصابی است 12
- ج) ولایت رسول خدا صلی الله علیه و آله [و ائمه اطهار علیهم السلام] انتصابی و در غیر آنها انتخابی است 13
- ب) ولایت، به طور مطلق انتخابی است 13
- د) ولایت هم انتصابی و هم انتخابی است 13
- ج) از نظر سیاسی 14
- الف) از نظر کلامی 14
- ب) از نظر فقهی 14
- اشاره 14
- 4. جایگاه موضوع 14
- د) از نظر حقوقی 15
- الف) مبادی خداشناختی 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- یک _ توحید در ذات و فعل حق تعالی 16
- دو _ مالکیت حق تعالی 17
- سه _ حق بودن 18
- چهار _ ربوبیت 19
- شش _ حکمت 20
- پنج _ عدالت 20
- اشاره 21
- یک _ فقر ذاتی انسان 21
- هفت _ رحمت 21
- ب) مبادی انسان شناختی 21
- دو _ اختیار انسان 22
- سه _ تکلیف و مسئولیت انسان 23
- چهار _ امکان معرفت دینی برای انسان 23
- پنج _ نیاز به زندگی اجتماعی 24
- اشاره 25
- 6. ضرورت بررسی مسئله «ولایت» 25
- الف) از نظر اعتقادی 25
- ب) از نظر کلامی 26
- ج) از نظر فلسفه سیاسی 27
- د) از نظر فقهی و حقوقی 27
- اشاره 28
- اشاره 28
- الف) طرح مسئله 28
- 1. اثبات انتصابی بودن ولایت 28
- ب) برهان های انتصابی بودن ولایت 29
- 2. ویژگی های عمومی ولیّ (حق تعالی به چه کسانی «ولایت» را تفویض می کند؟) 31
- اشاره 31
- الف) اسلام 31
- ب) توانایی های لازم 32
- 3. شیوه های اعلام ولایت ولیّ 33
- 4. ولایت رسولان الهی 34
- الف) اثبات ولایت رسولان الهی 34
- اشاره 34
- ب) ادله خاص ولایت خاتم رسل، حضرت محمدبن عبداللّه صلی الله علیه و آله 36
- ج) گستره ولایت رسول خدا صلی الله علیه و آله 42
- 5. ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 50
- اشاره 50
- الف) اثبات ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 50
- ب) گستره ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 56
- الف) ادله ولایت فقیه 59
- یک _ ادله عقلی (مستقل و غیر مستقل) ولایت فقیه 59
- 6. ولایت فقیه 59
- اشاره 59
- اشاره 59
- دو _ ادله نقلی ولایت فقیه 65
- اول _ روایت عمربن حنظله 65
- اشاره 65
- دوم _ توقیع شریف 67
- اشاره 71
- ب) منظور از فقیه جامع الشرایط 71
- شرایط رهبری 72
- ج) گستره ولایت فقیه و منظور از اطلاق در عنوان «ولایت مطلقه فقیه» 75
- یک _ گستره ولایت فقیه از نظر موضوع 75
- اشاره 75
- دو _ گستره ولایت فقیه از نظر تصمیم گیری 77
- سه _ گستره ولایت فقیه از نظر مکان 79
- پنج _ گستره ولایت فقیه از نظر مولی علیهم 81
- چهار _ گستره ولایت فقیه از حیث زمان 81
- اشاره 82
- د) برخی از شبهه ها و پاسخ آنها 82
- نگاهی اجمالی به انواع شبهه های ولایت فقیه 82
- اشاره 82
- یک _ شبهه محال بودن نصب عام 83
- 7. کارگزاران حکومتی در نظام ولایی انتصابی 88
- الف) کارگزاران منصوب ولی امر 88
- سه _ شبهه محجور انگاری مولی علیهم 88
- اشاره 88
- ب) کارگزاران منتخب مردم 90
- 1. برابری همه انسان ها و برتر نبودن ذاتی یکی بر دیگری 91
- اشاره 91
- 2. امانت انگاری قدرت 93
- 3. ابزارانگاری قدرت 95
- 4. قانون مندی و قانون مداری 96
- الف) اثر شرعی مقبولیت مردمی 98
- اشاره 98
- ب) مسئولیت همگانی و مشارکت سیاسی عمومی 101
- ج) نقش اساسی آرای مردمی 103
- د) نظارت عامه 105
- اشاره 106
- ه) تکلیف حکومت در برابر حقوق مردم 106
- یک _ گسترش عدالت 107
- سه _ نظم و امنیت 108
- دو _ گسترش و توسعه دین مداری و اخلاق و علم 108
- چهار _ ایجاد رفاه اجتماعی و اقتصادی، تأمین آزادی های مجاز و... 109
- پنج _ آزادی و حدود آن در نظام ولایت انتصابی فقیه 109
- و) زمینه های لازم برای تحقق نقش مردم در ایجاد و بقای حکومت ولایی انتصابی 112
- اشاره 112
- یک _ آگاهی 112
- دو _ آزادی 115
- سه _ امر به معروف و نهی از منکر 116
- چهار _ الگوی فرهنگی تولی و تبری 118
- اشاره 118
- وجوب تراحم بین مؤمنان 119
- وجوب برائت از کفار و منافقین 121
- اشاره 123
- 1. جایگاه ولایت فقیه در سیاست گذاری های کلان صدا و سیما 123
- 3. شیوه آشناسازی جوانان با ولایت الهی 126
- 4. فرهنگ سازی در زمینه ولایت فقیه 127
- 5. پیشنهادهای برنامه ای 130
- 6. پرسش های مردمی 131
- 7. پرسش های کارشناسی 132
اساسا هر نظری در باب حاکمیت و تعیین هر ملاکی برای حق حاکمیت ملازم است با نظریه ای در باب غصب حاکمیت و جای این پرسش است که چه طور نظریه فارابی در باب رییس مدینه [فاضله] نظریه ای است سیاسی، اما نظریه امامت که بزرگانی از قبیل سید مرتضی، شیخ طوسی و شیخ مفید در توجیه عقلانی آن تلاش وافر داشته اند، نظریه ای سیاسی نیست. اساسا آیا شرط داشتن یک اندیشه سیاسی آن است که مستند به کتاب و سنت نباشد؟ آیا نمی توان بر قواعدی که مستند به منابع دینی است یک نظریه سیاسی بنا نهاد؟(1)
این بیان، پاسخ دکتر مهدی حائری نیز هست که می خواهد مفهوم امامت را از سیاست تهی کند، ولی درباره استناد وی به ذیل «خطبه غدیریه» باید گفت که مفهوم «ولایت از صدر خطبه استفاده می شود نه از ذیل آن؛ زیرا رسول خدا صلی الله علیه و آله قبل از بیان جمله «من کنت مولاه فعلی مولاه»، براساس آیه 6 از سوره احزاب فرمود: «ألست اولی بکم من انفسکم» (آیا من از خود شما به شما سزاوارتر نیستم؟) و از همگان اقرار به ولایت خویش گرفت؛ آن گاه آن جمله را بیان فرمود».(2)
6. ولایت فقیه
اشاره
6. ولایت فقیه
زیر فصل ها
الف) ادله ولایت فقیه
ب) منظور از فقیه جامع الشرایط
ج) گستره ولایت فقیه و منظور از اطلاق در عنوان «ولایت مطلقه فقیه»
د) برخی از شبهه ها و پاسخ آنها
الف) ادله ولایت فقیه
اشاره
الف) ادله ولایت فقیه
زیر فصل ها
یک _ ادله عقلی (مستقل و غیر مستقل) ولایت فقیه
دو _ ادله نقلی ولایت فقیه
یک _ ادله عقلی (مستقل و غیر مستقل) ولایت فقیه
یک _ ادله عقلی (مستقل و غیر مستقل) ولایت فقیه
اول _ آیت الله جوادی آملی در استدلال عقلی بر ولایت فقیه می نویسد:
«حیات اجتماعی انسان و نیز کمال فردی و معنوی او، از سویی نیازمند
1- همان، صص 12 و 13.
2- عبداللّه جوادی آملی، نقد نقد، حکومت اسلامی، ش 2، ص 250.