- اشاره 5
- اشاره 5
- یک _ مفهوم ولایت 5
- 1. تعریف موضوع 5
- الف) مفهوم شناسی 5
- اشاره 5
- سه _ انتصاب 7
- دو _ انتخاب 7
- ب) تقریر دقیق «مسئله اصلی» 8
- ج) پرسش های فرعی 8
- 2. پیشینه تاریخی 9
- اشاره 12
- 3. نگاهی اجمالی به نظریه های طرح شده در پاسخ مسئله اصلی 12
- الف) ولایت، به طور مطلق انتصابی است 12
- ب) ولایت، به طور مطلق انتخابی است 13
- ج) ولایت رسول خدا صلی الله علیه و آله [و ائمه اطهار علیهم السلام] انتصابی و در غیر آنها انتخابی است 13
- د) ولایت هم انتصابی و هم انتخابی است 13
- 4. جایگاه موضوع 14
- ج) از نظر سیاسی 14
- الف) از نظر کلامی 14
- ب) از نظر فقهی 14
- اشاره 14
- د) از نظر حقوقی 15
- یک _ توحید در ذات و فعل حق تعالی 16
- اشاره 16
- الف) مبادی خداشناختی 16
- اشاره 16
- دو _ مالکیت حق تعالی 17
- سه _ حق بودن 18
- چهار _ ربوبیت 19
- شش _ حکمت 20
- پنج _ عدالت 20
- هفت _ رحمت 21
- ب) مبادی انسان شناختی 21
- اشاره 21
- یک _ فقر ذاتی انسان 21
- دو _ اختیار انسان 22
- سه _ تکلیف و مسئولیت انسان 23
- چهار _ امکان معرفت دینی برای انسان 23
- پنج _ نیاز به زندگی اجتماعی 24
- الف) از نظر اعتقادی 25
- 6. ضرورت بررسی مسئله «ولایت» 25
- اشاره 25
- ب) از نظر کلامی 26
- ج) از نظر فلسفه سیاسی 27
- د) از نظر فقهی و حقوقی 27
- الف) طرح مسئله 28
- اشاره 28
- 1. اثبات انتصابی بودن ولایت 28
- اشاره 28
- ب) برهان های انتصابی بودن ولایت 29
- 2. ویژگی های عمومی ولیّ (حق تعالی به چه کسانی «ولایت» را تفویض می کند؟) 31
- الف) اسلام 31
- اشاره 31
- ب) توانایی های لازم 32
- 3. شیوه های اعلام ولایت ولیّ 33
- اشاره 34
- الف) اثبات ولایت رسولان الهی 34
- 4. ولایت رسولان الهی 34
- ب) ادله خاص ولایت خاتم رسل، حضرت محمدبن عبداللّه صلی الله علیه و آله 36
- ج) گستره ولایت رسول خدا صلی الله علیه و آله 42
- 5. ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 50
- اشاره 50
- الف) اثبات ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 50
- ب) گستره ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 56
- 6. ولایت فقیه 59
- اشاره 59
- الف) ادله ولایت فقیه 59
- یک _ ادله عقلی (مستقل و غیر مستقل) ولایت فقیه 59
- اشاره 59
- دو _ ادله نقلی ولایت فقیه 65
- اول _ روایت عمربن حنظله 65
- اشاره 65
- دوم _ توقیع شریف 67
- اشاره 71
- ب) منظور از فقیه جامع الشرایط 71
- شرایط رهبری 72
- یک _ گستره ولایت فقیه از نظر موضوع 75
- ج) گستره ولایت فقیه و منظور از اطلاق در عنوان «ولایت مطلقه فقیه» 75
- اشاره 75
- دو _ گستره ولایت فقیه از نظر تصمیم گیری 77
- سه _ گستره ولایت فقیه از نظر مکان 79
- پنج _ گستره ولایت فقیه از نظر مولی علیهم 81
- چهار _ گستره ولایت فقیه از حیث زمان 81
- د) برخی از شبهه ها و پاسخ آنها 82
- اشاره 82
- نگاهی اجمالی به انواع شبهه های ولایت فقیه 82
- اشاره 82
- یک _ شبهه محال بودن نصب عام 83
- سه _ شبهه محجور انگاری مولی علیهم 88
- 7. کارگزاران حکومتی در نظام ولایی انتصابی 88
- اشاره 88
- الف) کارگزاران منصوب ولی امر 88
- ب) کارگزاران منتخب مردم 90
- 1. برابری همه انسان ها و برتر نبودن ذاتی یکی بر دیگری 91
- اشاره 91
- 2. امانت انگاری قدرت 93
- 3. ابزارانگاری قدرت 95
- 4. قانون مندی و قانون مداری 96
- الف) اثر شرعی مقبولیت مردمی 98
- اشاره 98
- ب) مسئولیت همگانی و مشارکت سیاسی عمومی 101
- ج) نقش اساسی آرای مردمی 103
- د) نظارت عامه 105
- ه) تکلیف حکومت در برابر حقوق مردم 106
- اشاره 106
- یک _ گسترش عدالت 107
- سه _ نظم و امنیت 108
- دو _ گسترش و توسعه دین مداری و اخلاق و علم 108
- پنج _ آزادی و حدود آن در نظام ولایت انتصابی فقیه 109
- چهار _ ایجاد رفاه اجتماعی و اقتصادی، تأمین آزادی های مجاز و... 109
- و) زمینه های لازم برای تحقق نقش مردم در ایجاد و بقای حکومت ولایی انتصابی 112
- اشاره 112
- یک _ آگاهی 112
- دو _ آزادی 115
- سه _ امر به معروف و نهی از منکر 116
- چهار _ الگوی فرهنگی تولی و تبری 118
- اشاره 118
- وجوب تراحم بین مؤمنان 119
- وجوب برائت از کفار و منافقین 121
- اشاره 123
- 1. جایگاه ولایت فقیه در سیاست گذاری های کلان صدا و سیما 123
- 3. شیوه آشناسازی جوانان با ولایت الهی 126
- 4. فرهنگ سازی در زمینه ولایت فقیه 127
- 5. پیشنهادهای برنامه ای 130
- 6. پرسش های مردمی 131
- 7. پرسش های کارشناسی 132
5. رکن بودن نقش مردم در ساختار نظام
اشاره
5. رکن بودن نقش مردم در ساختار نظام
یکی از اصول مردم سالاری، نقش مردم در ساختار نظام است؛ به گونه ای که بدون این نقش چنین نظامی نه قابل تأسیس است و نه توان بقای پس از تأسیس را خواهد داشت و این عدم قابلیت تأسیس و بقا به اصول نظری چنین نظامی برگشت می کند، نه به کارآمدی نقش مردم در عمل و نیاز حکومت در عمل به مردم.
نظام ولایت انتصابی در اصول متعددی، نقش مردم را در ساختار خود چنان جزو ارکان خود قرار داده است که بدون تحقق آن نقش، این نظام به لحاظ نظری نه قابل تأسیس است، نه قابل حفظ.
این اصول را می توان این گونه برشمرد:
الف) اثر شرعی مقبولیت مردمی
الف) اثر شرعی مقبولیت مردمی
ملاک مشروعیت حاکم در نظام ولایت انتصابی، نصب الهی است و این نکته، اساسی ترین ویژگی این نظام است. این نکته موجب می شود که برخی تصور کنند مردم در این نظام نقشی ندارند و تنها موظف اند با حاکم بیعت و از او اطاعت کنند، ولی باید توجه کرد که ایفای نقش در مشروعیت ملازم با مردم سالاری نیست. برای نمونه، در نظام سیاسی هابز، حاکم با قرارداد مردم به حکومت می رسد و ملاک مشروعیت حکومت وی نیز همین قرارداد است، ولی نظام سیاسی وی نظامی مردم سالار نیست.
افزون بر موضوع مشروعیت حاکم، موضوع دیگری نیز مهم است و آن تعیین طریق مشروع اعمال حاکمیت است. به عبارت دیگر، اگر اصل مشروعیت حاکمیت شخصی بر گروهی دیگر مسلم شد، آیا آن شخص به صرف همین امر می تواند از هر راهی، اگرچه راه هایی مانند خدعه و نیرنگ