- اشاره 5
- الف) مفهوم شناسی 5
- 1. تعریف موضوع 5
- یک _ مفهوم ولایت 5
- اشاره 5
- اشاره 5
- دو _ انتخاب 7
- سه _ انتصاب 7
- ج) پرسش های فرعی 8
- ب) تقریر دقیق «مسئله اصلی» 8
- 2. پیشینه تاریخی 9
- الف) ولایت، به طور مطلق انتصابی است 12
- 3. نگاهی اجمالی به نظریه های طرح شده در پاسخ مسئله اصلی 12
- اشاره 12
- ب) ولایت، به طور مطلق انتخابی است 13
- ج) ولایت رسول خدا صلی الله علیه و آله [و ائمه اطهار علیهم السلام] انتصابی و در غیر آنها انتخابی است 13
- د) ولایت هم انتصابی و هم انتخابی است 13
- الف) از نظر کلامی 14
- ب) از نظر فقهی 14
- 4. جایگاه موضوع 14
- ج) از نظر سیاسی 14
- اشاره 14
- د) از نظر حقوقی 15
- الف) مبادی خداشناختی 16
- یک _ توحید در ذات و فعل حق تعالی 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- دو _ مالکیت حق تعالی 17
- سه _ حق بودن 18
- چهار _ ربوبیت 19
- پنج _ عدالت 20
- شش _ حکمت 20
- یک _ فقر ذاتی انسان 21
- اشاره 21
- ب) مبادی انسان شناختی 21
- هفت _ رحمت 21
- دو _ اختیار انسان 22
- سه _ تکلیف و مسئولیت انسان 23
- چهار _ امکان معرفت دینی برای انسان 23
- پنج _ نیاز به زندگی اجتماعی 24
- اشاره 25
- 6. ضرورت بررسی مسئله «ولایت» 25
- الف) از نظر اعتقادی 25
- ب) از نظر کلامی 26
- ج) از نظر فلسفه سیاسی 27
- د) از نظر فقهی و حقوقی 27
- اشاره 28
- 1. اثبات انتصابی بودن ولایت 28
- اشاره 28
- الف) طرح مسئله 28
- ب) برهان های انتصابی بودن ولایت 29
- 2. ویژگی های عمومی ولیّ (حق تعالی به چه کسانی «ولایت» را تفویض می کند؟) 31
- الف) اسلام 31
- اشاره 31
- ب) توانایی های لازم 32
- 3. شیوه های اعلام ولایت ولیّ 33
- اشاره 34
- 4. ولایت رسولان الهی 34
- الف) اثبات ولایت رسولان الهی 34
- ب) ادله خاص ولایت خاتم رسل، حضرت محمدبن عبداللّه صلی الله علیه و آله 36
- ج) گستره ولایت رسول خدا صلی الله علیه و آله 42
- اشاره 50
- 5. ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 50
- الف) اثبات ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 50
- ب) گستره ولایت ائمه اطهار علیهم السلام 56
- اشاره 59
- یک _ ادله عقلی (مستقل و غیر مستقل) ولایت فقیه 59
- الف) ادله ولایت فقیه 59
- 6. ولایت فقیه 59
- اشاره 59
- دو _ ادله نقلی ولایت فقیه 65
- اول _ روایت عمربن حنظله 65
- اشاره 65
- دوم _ توقیع شریف 67
- ب) منظور از فقیه جامع الشرایط 71
- اشاره 71
- شرایط رهبری 72
- ج) گستره ولایت فقیه و منظور از اطلاق در عنوان «ولایت مطلقه فقیه» 75
- یک _ گستره ولایت فقیه از نظر موضوع 75
- اشاره 75
- دو _ گستره ولایت فقیه از نظر تصمیم گیری 77
- سه _ گستره ولایت فقیه از نظر مکان 79
- پنج _ گستره ولایت فقیه از نظر مولی علیهم 81
- چهار _ گستره ولایت فقیه از حیث زمان 81
- نگاهی اجمالی به انواع شبهه های ولایت فقیه 82
- اشاره 82
- د) برخی از شبهه ها و پاسخ آنها 82
- اشاره 82
- یک _ شبهه محال بودن نصب عام 83
- سه _ شبهه محجور انگاری مولی علیهم 88
- الف) کارگزاران منصوب ولی امر 88
- 7. کارگزاران حکومتی در نظام ولایی انتصابی 88
- اشاره 88
- ب) کارگزاران منتخب مردم 90
- 1. برابری همه انسان ها و برتر نبودن ذاتی یکی بر دیگری 91
- اشاره 91
- 2. امانت انگاری قدرت 93
- 3. ابزارانگاری قدرت 95
- 4. قانون مندی و قانون مداری 96
- اشاره 98
- الف) اثر شرعی مقبولیت مردمی 98
- ب) مسئولیت همگانی و مشارکت سیاسی عمومی 101
- ج) نقش اساسی آرای مردمی 103
- د) نظارت عامه 105
- ه) تکلیف حکومت در برابر حقوق مردم 106
- اشاره 106
- یک _ گسترش عدالت 107
- سه _ نظم و امنیت 108
- دو _ گسترش و توسعه دین مداری و اخلاق و علم 108
- چهار _ ایجاد رفاه اجتماعی و اقتصادی، تأمین آزادی های مجاز و... 109
- پنج _ آزادی و حدود آن در نظام ولایت انتصابی فقیه 109
- یک _ آگاهی 112
- و) زمینه های لازم برای تحقق نقش مردم در ایجاد و بقای حکومت ولایی انتصابی 112
- اشاره 112
- دو _ آزادی 115
- سه _ امر به معروف و نهی از منکر 116
- چهار _ الگوی فرهنگی تولی و تبری 118
- اشاره 118
- وجوب تراحم بین مؤمنان 119
- وجوب برائت از کفار و منافقین 121
- اشاره 123
- 1. جایگاه ولایت فقیه در سیاست گذاری های کلان صدا و سیما 123
- 3. شیوه آشناسازی جوانان با ولایت الهی 126
- 4. فرهنگ سازی در زمینه ولایت فقیه 127
- 5. پیشنهادهای برنامه ای 130
- 6. پرسش های مردمی 131
- 7. پرسش های کارشناسی 132
5. رکن بودن نقش مردم در ساختار نظام
اشاره
5. رکن بودن نقش مردم در ساختار نظام
یکی از اصول مردم سالاری، نقش مردم در ساختار نظام است؛ به گونه ای که بدون این نقش چنین نظامی نه قابل تأسیس است و نه توان بقای پس از تأسیس را خواهد داشت و این عدم قابلیت تأسیس و بقا به اصول نظری چنین نظامی برگشت می کند، نه به کارآمدی نقش مردم در عمل و نیاز حکومت در عمل به مردم.
نظام ولایت انتصابی در اصول متعددی، نقش مردم را در ساختار خود چنان جزو ارکان خود قرار داده است که بدون تحقق آن نقش، این نظام به لحاظ نظری نه قابل تأسیس است، نه قابل حفظ.
این اصول را می توان این گونه برشمرد:
الف) اثر شرعی مقبولیت مردمی
الف) اثر شرعی مقبولیت مردمی
ملاک مشروعیت حاکم در نظام ولایت انتصابی، نصب الهی است و این نکته، اساسی ترین ویژگی این نظام است. این نکته موجب می شود که برخی تصور کنند مردم در این نظام نقشی ندارند و تنها موظف اند با حاکم بیعت و از او اطاعت کنند، ولی باید توجه کرد که ایفای نقش در مشروعیت ملازم با مردم سالاری نیست. برای نمونه، در نظام سیاسی هابز، حاکم با قرارداد مردم به حکومت می رسد و ملاک مشروعیت حکومت وی نیز همین قرارداد است، ولی نظام سیاسی وی نظامی مردم سالار نیست.
افزون بر موضوع مشروعیت حاکم، موضوع دیگری نیز مهم است و آن تعیین طریق مشروع اعمال حاکمیت است. به عبارت دیگر، اگر اصل مشروعیت حاکمیت شخصی بر گروهی دیگر مسلم شد، آیا آن شخص به صرف همین امر می تواند از هر راهی، اگرچه راه هایی مانند خدعه و نیرنگ