- اشاره 6
- آیه اطاعت 6
- فصل اوّل :تفسیر آیه اولی الامر از دیدگاه اهل سنت 7
- اشاره 7
- آیه اطاعت 8
- تفسیر آیه 9
- أولی الامر از دیدگاه اهل سنت 17
- اشاره 20
- مصادیق «اولی الامر» از دیدگاه اهل سنت 20
- نقد 20
- 1- اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وآله: 20
- نقد 22
- اشاره 32
- نقد 32
- 3- فرماندهان جنگ 32
- 5- عالمان دیندار 33
- اشاره 33
- نقد 33
- 4- قاریان و عالمان 33
- اشاره 33
- نقد 34
- نقد 34
- 6- اهل حل و عقد 34
- اشاره 34
- 7- صاحبان قدرت 35
- اشاره 35
- اطاعت های ممنوع در قرآن 44
- اطاعتهای ممنوع در سنت 47
- اطاعت های ممنوع از نظر عقل 51
- اولی الامر از دیدگاه شیعه 53
- فصل دوّم :تقریر استدلال شیعه 57
- اشاره 57
- تقریر استدلال شیعه 58
- عصمت امام 60
- تعریف عصمت 62
- حدود عصمت 63
- ب - دیدگاه اهل سنت 63
- الف - دیدگاه شیعه 63
- اشاره 63
- اشاره 65
- منشأ عصمت از دیدگاه اهل سنت 65
- 1- دیدگاه اهل سنت 65
- اشاره 65
- منشأ عصمت از دیدگاه شیعه 71
- ضرورت نصب و عصمت جانشینان رسول خدا صلی الله علیه وآله 82
- دلائل عصمت جانشینان رسول خدا صلی الله علیه وآله 86
- ظالم در قرآن 90
- اثبات عصمت امامان علیه السّلام 95
- 1 - قرآن 95
- اشاره 95
- اشاره 96
- 2 - سنت 96
- قرآن 103
- سنت 104
- احتجاج به آیه اولی الامر 108
- 1- در دوران خلافت عثمان 109
- اشاره 109
- 2- در دوران خلافت خود 112
- 3- امام حسین علیه السّلام 113
- 4- امام باقر علیه السّلام 115
- 5-امام صادق علیه السّلام 116
- 6- امام کاظم علیه السّلام 117
- 7- امام رضا علیه السّلام 118
- 7- امام حسن عسکری علیه السّلام 119
- اشاره 122
- فصل سوم :شبهات ادبی و کلامی 122
- شبهات ادبی 123
- اشاره 123
- 1 . اطلاق جمع و اراده فرد خلاف ظاهر است 123
- 2- اطاعت از امامان؛ تکلیف مالا یطاق و یا مشروط 124
- اشاره 124
- نقد 124
- نقد 126
- 3- ذکر نشدن امامان در آیه: 128
- اشاره 128
- نقد 128
- معتبر نبودن عصمت امام از نگاه امام علی علیه السّلام: 130
- شبهات کلامی 130
- عدم نیاز به معصوم با وجود امت: 136
- بی فایده بودن عصمت 138
- اختلاف رفتار امامان دلیل بر عدم عصمت آنان 141
- اعتراف به گناهان از طرف معصومان 147
- اعتراف به خطا در عمل از طرف معصومان 161
- فصل چهارم :شبهات تاریخی 171
- اشاره 171
- شبهات تاریخی 172
- اشاره 172
- 1 - با وجود پیامبر نیازی به امام معصوم نیست. 172
- نقد 173
- 2 - با آمدن پیامبران نیازی به امام نیست 175
- اشاره 175
- نقد 176
- 3- عصمت امت و بی نیازی از عصمت امام 177
- اشاره 177
- نقد 178
- اشاره 180
- 4 - عصمت ریشه ای مجوسی دارد 180
- نقد 181
- فهرست منابع 183
- الف) منابع تفسیری / تفسیر و روش های تفسیر 183
- ب) علوم قرآنی 187
- ج) حدیث 188
- د) داریه الحدیث 194
- ه-) رجالی 195
- و) تراجم 196
- ز) فقهی و اصولی 198
- ح) کلامی 200
- ط) تاریخی 201
- ی) لغوی و ادبی 202
- ک) کلیات 203
1- شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج 7، ص 9.
2- المواقف، ص 358؛ شرح المواقف، ج 8، ص 263؛ الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، ج 2، ص 284؛ شرح المقاصد، ج 4، ص 294؛ التقریب و الارشاد، ج 1، ص 438؛ مذاهب الاسلامیین، ج 1، ص 474؛ الاربعین فی اصول الدین، ج 2، ص 117.
3- الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، ج 1، ص 115؛ البدعه السابعه؛ المواقف، ص 358.
منشأ عصمت از دیدگاه اهل سنت
اشاره
درباره منشأ عصمت نیز آرای متفاوتی ارائه شده است که اکنون به بررسی آنها می پردازیم. اما پیش از آن یادآوری این نکته ضروری است که همه دانشمندان شیعه و
اهل سنت بر این مسأله اتفاق نظر دارند که عصمت دارای منشا الهی است،(1) ولی در این که این منشأ به گونه ای است که از انسان سلب اختیار می کند یا نه، اختلاف نظر دارند.
1- دیدگاه اهل سنت
اشاره
اهل سنت درباره منشأ عصمت بر اساس دو مکتب عمده اشعری و معتزلی دیدگاههایی متفاوت دارند. براساس مکتب اشعری، عصمت فرد معصوم معلول این است که خداوند در وی گناه را خلق نمی کند، چنان که می گویند:
«ان لا یخلق الله الذنب فی العبد.»(2)