امام شناسی صفحه 118

است. چرا که اگر اهل ذکر خطا کنند یا فراموشی و سهو در پاسخ آنها وجود داشته باشد، عمل کردن به آن نیز جایز نیست. در نتیجه امر پروردگار به سؤال کردن از ایشان و وجوب عمل به آن لغو خواهد بود و کار لغو از حکیم محال است.

اهل ذکر چه کسانی هستند؟

زراره می گوید: از امام محمد باقر (علیه السلام) در مورد «اهل ذکر» سؤال کردم که آنها چه کسانی هستند؟

قال محمد الباقر (علیه السلام) : نحن قلت فمن المأمورون بالمسأله؟ قال (علیه السلام) : انتم!؛(1) امام باقر (علیه السلام) فرمودند: اهل ذکر ما هستیم. عرض کردم پس چه کسانی مأمور به سؤال کردن هستند؟ حضرت فرمودند: به شما امر شده که از ما سؤال کنید.

عن ابی عبدالله (علیه السلام) فی قول الله عزوجل: {فَسئَلُوا أَهلَ الذِّکرِ إِن کُنتُم لا تَعلَمُونَ} قال (علیه السلام) هم آل محمد فعلی الناس أن یسألوهم و لیس علیهم أن یجیبوا ذلک إلیهم إن شاءوا أجابوا و إن شاءوا لم یجیبوا؛(2) از امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه «ذکر» فرمودند: اهل ذکر سؤال کردند، آن حضرت (علیه السلام) آل محمد (صلی الله علیه و آله) هستند. پس بر مردم واجب است که از ایشان سؤال کنند اما بر آنان واجب نیست که جواب هر مسئله ای را بدهند و اختیار جواب دادن بر عهده ایشان است اگر بخواهند و صلاح بدانند جواب می دهند و اگر نخواهند جواب نمی دهند.(3)

1- . بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (صلی الله علیه و آله) ، ج 1، ص39.
2- . همان.
3- . امامان معصوم (علیهم السلام) همواره به ظرفیت افراد سؤال کننده می نگرند و طبق ظرفیت ایشان جواب می دهند. اما اگر بدانند که جواب مسئله ای، سؤال کننده را دچار مشکل می کند، از جواب دادن خودداری می کنند. مانند مواردی که ائمه اطهار (علیهم السلام) به این آیه قرآن استناد می فرمودند: {یا ایها الذین آمنوا لاتسئلوا عن اشیاء ان تبدلکم تسئوکم}؛ «ای کسانی که ایمان آورده اید از مواردی سؤال نکنید که اگر جواب آن برای شما روشن شود. ناراحت می شوید» (البرهان فی تفسیر القرآن، ج3، ص428).