امام شناسی صفحه 267

می دادند و به دنبال انتقام گیری بودند؛ اما با فتح مکه مشرکین، از مؤاخذه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) صرف نظر کردند و این بخشش و لطف الهی همان صرف نظر نمودن مشرکان از مؤاخذه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بوده است. اما لطف و بخشش خداوند نسبت به گناه آینده با توجه به ادامه آیه }یُتِمَّ نِعمَتَهُ عَلَیکَ وَ یَهدِیَکَ صِراطًا مُستَقیمًا{(1) شاید منظور، انتخاب امیرالمؤمنین (علیه السلام) از طرف رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به عنوان امام و جانشین بعد از خود به قرینه {أَتمَمتُ عَلَیکُم نِعمَتی}(2) از طرف رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پس از فتح مکه باشد، که برای مشرکان خطایی بزرگ و گناه نابخشودنی دیگری بود، اما جرأت مخالفت در زمان حیات رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را پیدا نکردند. {وَ اللهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاسِ}.(3)

سهو النبی (صلی الله علیه و آله) و ردّ آن

یکی از مسائلی که در باب عصمت مطرح شده، بحث «سهوالنبی» است اگرچه در بین اهل سنت و برخی فرقه های آن، مانند: اشاعره و معتزله قائل به جواز و امکان سهوالنبی (صلی الله علیه و آله) هستند، اما در بین علمای شیعه این مسئله به صورت جدی و با دلائل عقلی و نقلی محکم ردّ می شود. اگرچه از بین آنها، مرحوم ابن بابویه شیخ صدوق با استناد به برخی روایات ضمن ردّ «سهو النبی» قائل به «اسهاء النبی» است و می نویسد:

و لیس سهو النبی (صلی الله علیه و آله) کسهونا لان سهوه من الله عزوجل؛ سهو النبی (صلی الله علیه و آله) مانند سهو و نسیان ما نیست. چرا که سهو ایشان از جانب خداوند متعال است (اسهاء).

ایشان دلیل اسهاء النبی (صلی الله علیه و آله) را چنین بیان می کند:

و لیعلم الناس بسهوه حکم السهو متی سهوا؛ علت اسهاء النبی (صلی الله علیه و آله)

1- . فتح / 2.
2- . مائده / 3.
3- . مائده / 67.