امام شناسی صفحه 278

صحیح نیست که اهل بیت (علیهم السلام) ، با آن همه دعا و سوز و اشک و آه تنها قصد آموزش به مردم را داشته باشند. گرچه می توان گفت هدف اولی و اصلی آنها از این همه دعا و استغفار تعلیم نبوده بلکه این تعلیم و آموزش به صورت طبیعی توسط مؤمنین اخذ می شده است، و مردم به صورت غیرمستقیم، راه و روش عبودیت، بندگی و استغفار را از آنها، فرا گرفتند. چرا که یکی از وظایف اهل بیت (علیهم السلام) آموزش راه های عبودیت و بندگی است و این همه دعا و مناجات که منبعی بسیار غنی برای شیعیان می باشد، بهترین راه بندگی و عبودیت را به صورت غیر مستقیم آموزش می دهد و امروزه مراسم های بزرگی که توسط شیعیان در ایام خاص مانند: عرفه، اعتکاف، لیالی شریف قدر، مناجات شعبانیه و... برگزار می شود، حاصل آن ادعیه و مناجات بندگان خالص و برگزیده الهی یعنی اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) است.

2. استغفار برای امت

اشاره

یکی از دلایلی که برای استغفار اهل بیت (علیهم السلام) نقل شده این است که استغفار آنها برای خودشان نبوده، بلکه امت و شیعیان خود را در نظر می گرفتند. اگر چه این پاسخ تا حدّی قابل پذیرش است و دلائلی هم برای آن بیان شده است، اما نمی توان گفت که دلیل این همه دعا و مناجات و استغفارها از اهل بیت (علیهم السلام) همین مسئله باشد، به فرمایش علامه مجلسی (رحمه الله علیه) :

ذلک مبلغنا من العلم!؛ این برداشت در حد علم و معرفت ماست.

دلیل فقهی این نظریه

اگر کودک غیر ممیز و غیر بالغ خسارتی را به شخص یا اشخاصی وارد کند یا اموال مردم را تلف کند، عاقله او ضامن هستند.(1) و پدر کودک جزو طبقه ی نخست عاقله به شمار می آید.(2) بنابراین اطفالی