امام شناسی صفحه 9

صاحبان عصمت

به اعتقاد شیعه، عصمت پیرامون سه دسته از افراد مطرح می شود:

1. ملائکه و فرشتگان الهی؛

2. انبیاء الهی از آدم تا خاتم؛

3. ائمه اطهار (علیهم السلام) (حضرات چهارده معصوم (علیهم السلام) ).

انواع عصمت

مقام عصمت نیز مانند دیگر صفات و ویژگی ها دارای اقسام و مراتبی است، که از جانب خداوند متعال به هر صنف و گروه از معصومین درجات و مراتبی از آن عطا شده است.

مرتبه کامل عصمت در علم و عمل و به طور مطلق - موارد ده گانه ای که گذشت - تنها به چهارده معصوم (علیهم السلام) اختصاص دارد. عصمت اهل بیت (علیهم السلام) همانند دیگر صفات و ویژگی های آنان مطلق و در اوج کمال است، همان طور که علم آنان کامل، ولایتشان تمام و صفاتشان در حد کمال مطلق است.

مرتبه دیگر عصمت را انبیاء الهی و فرشتگان الهی دارا هستند، یعنی از هرگونه گناه و معصیت در افعال و اعمال و سهو و نسیان، در امر ادراک وحی و ابلاغ آن مصون هستند؛ اما ممکن است از آنان ترک اولی سر بزند که البته این امر نافی مقام عصمت و نبوت نیست همان طور که به برخی از ترک اولی یا لغزش های انبیاء یا فرشتگان الهی در آیات و روایات اشاره شده است. مانند: ترک اولای حضرت یونس یا لغزش فطرس ملک و... .

اما همین ترک اولی یا مستحب یا انجام مکروه، هر چند گناه و معصیت نیست در مورد چهارده معصوم (علیهم السلام) به هیچ وجه متصوّر نمی باشد.