- پیشگفتار 1
- اشاره 3
- 1. معنای لغوی امامت و ولایت 4
- 1. ولایت حقیقی (= ولایت خدا) 8
- الف) ولایت تشریعی امام 9
- ب) ولایت تکوینی امام 11
- رفع اختلاف و نظام امور مردم 15
- بیان دین الهی و صیانت از آن 16
- تداوم فیض الهی 22
- اشاره 25
- معرفت و اعتقاد به امامت امامان معصوم علیهم السلام 26
- وجوب طاعت و پیروی 30
- الف) علم 31
- امام اعلم خلق است 31
- اشاره 31
- ویژگی های امام 31
- آگاهی امام از طریق الهام و إسماع 33
- امام حامل علوم قرآن 35
- اسم اعظم 39
- مصحف حضرت فاطمه سلام الله علیها 41
- جفر و جامعه 41
- اصول و کلیات علم 42
- علم مبذول الهی 43
- مواریث پیامبران 43
- ازدیاد علم امام 44
- علم غیب امام 46
- علم امام در طفولیت 48
- خودآزمایی 49
- اشاره 51
- معنای عصمت امام 52
- دلیل اول) وجوب اطاعت مطلق از امام 53
- ادله لزوم عصمت 53
- دلیل دوم) حجت و شاهد بودن امام 54
- دلیل چهارم) نفی امامت ظالم به طور مطلق 55
- دلیل سوم) حفظ دین و بیان احکام الهی توسط امام 55
- عصمت امام پیش از امامت 56
- ج) سایر ویژگی های امام 57
- امام خلیفه خداست 57
- رابطه علم و عصمت 57
- امام حجت خداست 59
- امام حافظ و نگهبان دین خداست 61
- امام شاهد برخلق است 62
- چگونگی تعیین امام 65
- تعیین امام از نظر مکتب اهل بیت علیهم السلام 65
- تعیین امام و خلیفه از نظر اهل سنت 68
- شیوه نخست) انتخاب اهل حل و عقد 68
- اشاره 68
- شیوه سوم) تعیین به زور شمشیر و کودتا 69
- شیوه دوم) تعیین توسط خلیفه پیشین 69
- خودآزمایی 70
- اشاره 71
- الف) آیات قرآن کریم 72
- معرفی دوازده امام 76
- حدیث غدیر 76
- حدیث ثقلین 77
- نصوص امامت حضرت مهدی علیه السلام 78
- امامت حضرت ولی عصر علیه السلام 78
- تولد حضرت مهدی علیه السلام 79
- اشاره 79
- نکته دوم) 80
- نکته سوم) 80
- نکته اول) 80
- وظایف مؤمنان در عصر غیبت 83
- انتظار فرج: 83
- دعا برای تعجیل ظهور: 83
- رجعت 84
- اهتمام به دین و حفظ آن: 84
- معنا و مفهوم رجعت 84
- امکان رجعت 85
- اشاره 85
- الف) آیات قرآن کریم 86
- ب) روایات اهل بیت علیهم السلام 87
- رجعت امامان علیهم السلام 89
- اهمیت اعتقاد و اقرار به رجعت 90
- خودآزمایی 91
- منابع وماخذ 92
امام باقر علیه السلام علاوه بر اشاره به این دو گونه علم و توضیح در مورد آنها، ائمه علیهم السلام را دارای علم مبذول الهی دانسته و می فرمایند: إن لله عزوجل علمین: علم مبذول و علم مکفوف. فأما المبذول فانه لیس من شیء تعلمه الملائکه والرسل إلا نحن نعلمه و أما المکفوف فهو الذی عند الله عزوجل فی أم الکتاب إذا خرج نفذ (1) همانا برای خدای عزوجل دو علم است: علم مبذول و علم مکفوف. اما علم مبذول، پس هیچ علمی نیست که فرشتگان و رسولان آن را بدانند، مگر این که ما آن را می دانیم؛ واما مکفوف علمی است که نزد خداوند عزوجل درام الکتاب است و آن گاه که خارج شود، نافذ می شود.
ازدیاد علم امام
علاوه بر آیه « وَقُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْمًا » (2) روایات متعددی وجود دارند که همگی گویای اضافه شدن علم پیامبر صلی الله علیه واله و ائمه علیهم السلام می باشند. یک دسته از این روایات که پیش از این نیز به آن اشاره شد، روایاتی هستند که برترین علم ائمه علیهم السلام را علم حادث آن بزرگواران معرفی می کنند که از طریق الهام والقا در قلب و یا رسیدیم صدای فرشته به گوش آنان، برایشان پدید می آید(3).دسته دیگر، روایاتی هستند که به صراحت گویای آن هستند
1- کافی، ج 1، ص255 - 256.
2- سوره طه (20)، آیه 114.
3- ر.ک: کافی، ج 1، ص 264؛ بصائر الدرجات، ص 319؛ بحارالأنوار، ج 26، ص 59.