دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 178

بجمیع الاسماء بالفعل».(1)

فلک دوران زند بر محور دل

وجود هر دو عالم، مظهر دل

هر آن نقشی که بر لوح از قلم رفت

نوشته دست حق بر دفتر دل

5. اداره جامعه بر عهده اوست

ابونصر فارابی (متوفای 339ق) درباره وظایف انسان کامل- که از او به «الفیلسوف»، «الامام»، «الرئیس الاول» و… تعبیر کرده- معتقد است: «رهبری مدینه فاضله، شایسته او است؛ چراکه چون قلب است در بدن. دوستدار راستی و عدالت، و دشمن دروغ و ستم باشد و دریافت های خود را از عقل فعّال بگیرد».(2)

نتیجه

مقایسه نظریات پیرامون وجود، ویژگی ها و وظایف انسان کامل در متون دینی و متون عرفانی- فلسفی، نتایج زیر را به دست می دهد:

1. هر دو دیدگاه، در موضوعات محوری انسان کامل، مشترک هستند. برخی از این اشتراکات عبارت است از:

- او دارای وجودی برتر و آسمانی است و به همین علت، برای انسان های معمولی، غیرقابل شناخت است؛

- در عالم هستی، همواره یک مصداق او حضور دارد؛ گاهی، آشکار و معروف و گاهی، پنهان؛

- به لحاظ جایگاهی که در عالم هستی دارد، در مراتب آفرینش تصرف می کند؛

- معصوم، دارای علم والا و آگاه از غیب است؛