- پیشگفتار 1
- اشاره 4
- صورت برهان لطف محصّل 10
- صورت برهان لطف مقرّب 11
- مشروح برهان لطف و اثبات مهدویّت 11
- تعریف لطف 12
- اشاره 13
- اقسام لطف 13
- لطف محصّل 14
- اشاره 14
- پیش فرض های قاعده لطف محصّل 14
- طرح برهان لطف محصّل در اثبات اصل امامت 20
- لطف مقرّب 21
- اشاره 21
- تفاوت لطف مقرّب و محصّل 22
- پیش فرض های قاعده لطف مقرّب 23
- طرح برهان لطف مقرّب و اثبات اصل امامت 27
- قاعده لطف و اثبات مهدویت 28
- اشاره 33
- صورت برهان امکان اشرف 34
- پیشینه بحث 35
- تفاوت دو قاعده لطف و امکان اشرف 35
- اشاره 38
- بیان مفردات 38
- انگیزه طرح و جایگاه قاعده 40
- براهین قاعده 41
- فرزانگان و قاعده امکان اشرف 43
- اثبات وجود امام از طریق برهان امکان اشرف 45
- کارایی قاعده بر اثبات مدعا 46
- اثبات پیش فرض 47
- نتیجه گفتار در آینه روایات 54
- رد پای قاعده امکان اشرف در کلا م و فلسفه مسیحیت 56
- صورت برهان واسطه فیض 59
- تفصیل برهان واسطه فیض 60
- فیض در لغت 61
- فیض در متون دینی 61
- فیض در اصطلاح 62
- انگیزه طرح مباحث فیض 65
- تاریخچه 67
- اشاره 70
- برهان لزوم واسطه در فیض 70
- پیش فرض های براهینِ اثبات واسطه در فیض 74
- ویژگی های نخستین صادر از منظر حکیمان 77
- تعبیرهای متون دینی از نخستین صادر (واسطه فیض) 80
- اشاره 80
- دو. النور 81
- مرحله یکم: پذیرش اصل نظام اسباب 84
- اشاره 84
- ائمه علیهم السلام و واسطهء در فیض 84
- مرحله دوم: اعتقاد به آفرینش نظام مند و واحد بودن نخستین صادر 86
- مرحله سوم: برتری و شایستگی وجود نوری انبیاء و ائمه علیهم السلام 87
- مرحله چهارم: برخورداری نبی، ولیّ و امام علیه السلام از تصرف تکوینی 89
- اشاره 92
- مصداق نخستین صادر (واسطه در فیض) از نظر متفکران مسلمان 92
- معنای صحیح واسطه در فیض 99
- نتیجه و جمع بندی نهایی 107
- صورت برهان 109
- یادآوری معنا و مقام امام 110
- همخوانی امام شریعت با انسان کامل طریقت 113
- ریشه های اندیشه انسان کامل 115
- اشاره 117
- تعریف و پیشینه اصطلاح انسان کامل 117
- حقیقت انسان و جایگاه او در هستی 120
- ضرورت وجود مستمرّ انسان کامل در پهنه هستی 121
- اشاره 123
- ضرورت انسان کامل از دیدگاه عرفان 123
- مراتب عرفانی یا چینش نظام هستی 124
- اجمال چینش هستی از نظر عارف 124
- مقام اول: مقام ذات 126
- تفصیل چینش هستی از نظر عارف 126
- مقام دوم: تعین اول 128
- مقام سوم: تعین ثانی 130
- مقام چهارم: عالم عقل (ارواح) 133
- مقام پنجم: عالم مثال (برزخ) 133
- دلیل اول (مشاهده در آینه تمام نما) 137
- اشاره 137
- طرح و اثبات پیش فرض های برهان انسان کامل 138
- دلیل دوم ولیّ اسم خدا و مایه بقاء عالم 145
- دلیل سوم میوه و غرض خلقت 150
- اشاره 150
- در هر زمان، تنها یک انسان کامل، قائم است 155
- الف. سیما و اوصاف پیشوایان الهی در قرآن 157
- تطبیق انسان کامل بر امام علیه السلام 157
- اشاره 157
- ج. سیما و اوصاف انسان کامل در فرهنگ عرفانی 170
- نتیجه 178
- اشاره 192
- گونه های دلایل نقلی اثبات مهدویّت 195
- یکم. دستور مطلق و همیشگی بر اطاعت از ولیّ امر 199
- اشاره 199
- دوم. همواره با صادقین باشید 203
- سوم. وعده پیروزی صالحان و حکومت جهانی 210
- چهارم. وجود همیشگی امام؛ لازمه استمرار عهد الهی 214
- پنجم. وجود یک هادی برای هر قوم 215
- ششم. قیامت و امام اختصاصی برای هر قوم 216
- اشاره 218
- یکم. خبر از امامان دوازده گانه 218
- دوم. همراهی همیشگی فردی از عترت با قرآن 226
- سوم. تکلیف همیشگی بر شناخت امام زمان 235
- سخن آخر 238
محسوب می شود که تنها در موارد بسیار نادر محقق می شود.(1)
پس خداوند بنا ندارد که کارهای جهان را بدون امور، اسباب و علل طبیعی به سامان برساند و اگر چنین بود، در جنگ های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و امیرالمؤمنین علیه السلام، قیام حسینی و… انجام می داد.
از طرف دیگر، به فرض که رهبر قیام، از راه غیب و معجزه در بطن تحولات قرار گیرد؛ اما سرداران، فرماندهان و کارگزاران، چگونه بر این امور آگاهی می یابند؟!
علاوه بر این، توجه به رسالت ها و اهداف حکومت در اسلام، ضرورت وجود و حضور رهبر آن را روشن تر می سازد؛ چراکه در اسلام، وظیفه حکومت، تنها رسیدگی به دنیای مردم و تأمین خواسته های دنیوی آن ها نیست؛ بلکه افزون بر این، باید سعادت واقعی دنیایی و اخروی انسان ها را با توجه به ابعاد روحی و جسمی آنان نیز تأمین کند.
چهارم. وجود همیشگی امام؛ لازمه استمرار عهد الهی
هنگامی که حضرت ابراهیم علیه السلام به دستور الهی به مقام امامت رسید، از خداوند درخواست کرد که این عهد و مقام، به فرزندان او نیز برسد؛ اما خداوند در پاسخ فرمود: «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِین».(2)
از این که حضرت ابراهیم علیه السلام خواهان حفظ این مقام در نسل خود می شود، معلوم می گردد که چنین مقام و منصبی، استمرار دارد؛ یعنی اصل استمرار آن، نزد ابراهیم علیه السلام، مسلم و مفروض بوده است. پاسخ خداوند هم در حقیقت، اشاره به پذیرش اصل استمرار دارد؛ اگرچه این منصب را نصیب ظالمان نمی داند.
1- در قرآن مجید آمده است که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با برخی درخواست های طلب معجزه از سوی کفار و مشرکان مخالفت می فرمود و چنین نبود که هر معجزه ای انجام شود.
2- سورۀ بقره، آیۀ 124.