دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 236

جاهلیه؛(1)

من مات و لیس فی عنقه بیعه مات میته جاهلیه.(2)

تفتازانی از متکلمان برجسته اهل سنت نیز از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چنین نقل کرده است:

«من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه».(3)

یکی از پژوهشگران معاصر، با تلاش فراوان، متن های گوناگون این حدیث را از منابع مهم شیعه و سنی چنان دسته بندی وگردآوری کرده است که ما را از هر گونه تحقیق جدید، بی نیاز می کند.(4) علامه مجلسی در کتاب شریف بحار الانوار، بابی با عنوان «من مات و لم یعرف...» باز کرده و چهل حدیث آورده،(5) و پژوهشگر معاصر دیگری نیز، ضمن بررسی اسناد، به محتوا و مطالب پیرامون آن نیز پرداخته است.(6)

اساساً باور به وجود امام و لزوم بیعت با او، از زمان صدر اسلام، به عنوان عقیده ای ریشه دار و مسلّم مطرح بوده است؛ تا آن جا که تاریخ گواهی می دهد زمانی که عبدالله بن عمر از بیعت با امام بر حق، علی علیه السلام، خودداری کرد، شبانه به منزل حجاج رفت تا با او برای عبدالملک بیعت کند و علت

1- کلینی، اصول کافی، ج 1، ص 376 و ابویعلی، مسند، ج 13، ص366.
2- صحیح مسلم، چاپ بیروت، دار الفکر، ج 3، ص 1478، ح 1851؛ نووی، المجموع، ج 19، ص 19 و طبرانی، معجم کبیر، ج 19، ص 35.
3- تفتازانی، شرح المقاصد، ج 5، ص 239.
4- رک: مهدی پور، او خواهد آمد، صص 94- 115
5- علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 23، صص 93-76؛ کلینی، کافی، ج 1، ص 377، ح 3 و شیخ صدوق، کمال الدین، ص 409، ح 9.
6- رک: فقیه ایمانی، شناخت امام.