دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 34

نبوّت، قطعی و مسلّم است، هدف اصلی این مبحث، اثبات مقام امامت، بعد از ختم رسالت و در نهایت، استمرار این وجود مبارک تا پایان عالَم بشریّت است.

یکی از مهم ترین وظایف امامی که در درجات بالای اقلیم وجود، وطن دارد و به اذن خداوند و نیز اقتضای مقام خلافت الهی، در عالم تکوین، تصرف می کند،(1) هدایت موجودات امکانی به سوی آفریدگارشان است؛ اگرچه هدایت تشریعی و رهبری سیاسی جامعه، تنها، گوشه ای از وظایف او است.(2)

مراد از امام، امامت شخصی و یا حاکم سیاسی جامعه اسلامی نیست؛ زیرا برهان عقلی بر امور جزئی اقامه نمی شود؛(3) هر چند زمانی که برهان، نیاز عمومی موجودات را به چنان وجودی، ثابت کرد، همان برهان و عقل تصریح می کنند که چنان موجودی با چنان ویژگی هایی- چون عصمت، هدایت تکوینی و…- را جز از طریق وحی نمی توان شناخت؛ پس وحی، حتماً، اقدام به معرّفی آن کرده است.

صورت برهان امکان اشرف

صغرا: بی شک، انسانی که همه کمالات انسانی را دارد (امام)، وجودش شریف تر از انسان های دیگر است که تنها برخی از آن کمالات را دارند؛

کبرا: هر گاه شیء ممکنی تحقّق یابد که کمالات وجودیش، کم تر از

1- حائری، خلافت در قرآن، به کوشش حسین رضوانی، مجله بیّنات، شماره 11، سال سوم، ص 20.
2- یحیی یثربی، فلسفه امامت، ص 123 به بعد. قیصری (شارح بزرگ مکتب ابن عربی) در اوصاف خلیفه خدا می گوید: «والخلیفه لابد أن یکون موصوفاً بجمیع الصفات الالهیه إلا الوجوب الذاتی و متحققاً بکلّ اسمائه لیعطی مظاهر الاسماء کلّها ما یطلبونه و یوصل کلّاً منهم إلی کماله، و إلا لایقدر علی الخلافه...» . (به نقل از رساله توحید و نبوت و ولایت، مقصد 3، فصل 3)
3- جوادی آملی، پیرامون وحی و رهبری، ص 135.