دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 46

محقّق طبرسی نوری (متوفای 1321 ق) با بیانی شیوا و کوتاه، ضمن اقامه برهان، اصل صغرا و کبرا را نیز برهانی کرده است. وی معتقد است: «شکی نیست که هر کسی، قابل تلقّی وحی از حضرت آفریدگار نخواهد بود و هر فردی از افراد انسان را تحمّل اتیان به اوامر و نواهی ربانی نمی باشد و این مطلب، ثابت است به وجدان و عیان؛ چه، تفاوت مراتب انسان، امری است ظاهر و هویدا (بیان صغری). پس [از آن جا که مراتب پایینی، شایستگی دریافت وحی و… را ندارند] وجود شخصی که به قابلیت امور مذکوره، ممتاز و ذوجهتین باشد، لازم است تا از جهتی، تلقّی وحی الهی نماید و به جهتی دیگر، تبلیغ اوامر و نواهی به مکلفین (بیان کبری و نتیجه)». (1)

کارایی قاعده بر اثبات مدعا

بازیابی علمی مدعا (اثبات وجود امام) از دل این قاعده شریف، وابسته به تجزیه و تحلیل پیروزمندانه یک پیش فرض و دو شرط است؛ که خبرگان فن، آن دو را در مورد و مجرای قاعده، معتبر دانسته اند.

پیش فرض: هر چند امام از لحاظ ماهیت با سایر انسان ها یکسان است، امّا در مرتبه وجودی، برخوردار از ویژگی هایی است که موجب تقدم و تشدید قوت او، در میان افراد ماهیت می شود. (2)

شرط اول: قاعده در موردی جاری می شود که ممکن اشرف و اخسّ، تحت یک ماهیت باشند؛ چنان چه صدرالمتألهین می فرماید: «المشهور عند المعتبرین لهذه القاعده ان یراعی فی