- پیشگفتار 1
- اشاره 4
- صورت برهان لطف محصّل 10
- مشروح برهان لطف و اثبات مهدویّت 11
- صورت برهان لطف مقرّب 11
- تعریف لطف 12
- اقسام لطف 13
- اشاره 13
- پیش فرض های قاعده لطف محصّل 14
- اشاره 14
- لطف محصّل 14
- طرح برهان لطف محصّل در اثبات اصل امامت 20
- لطف مقرّب 21
- اشاره 21
- تفاوت لطف مقرّب و محصّل 22
- پیش فرض های قاعده لطف مقرّب 23
- طرح برهان لطف مقرّب و اثبات اصل امامت 27
- قاعده لطف و اثبات مهدویت 28
- اشاره 33
- صورت برهان امکان اشرف 34
- تفاوت دو قاعده لطف و امکان اشرف 35
- پیشینه بحث 35
- اشاره 38
- بیان مفردات 38
- انگیزه طرح و جایگاه قاعده 40
- براهین قاعده 41
- فرزانگان و قاعده امکان اشرف 43
- اثبات وجود امام از طریق برهان امکان اشرف 45
- کارایی قاعده بر اثبات مدعا 46
- اثبات پیش فرض 47
- نتیجه گفتار در آینه روایات 54
- رد پای قاعده امکان اشرف در کلا م و فلسفه مسیحیت 56
- صورت برهان واسطه فیض 59
- تفصیل برهان واسطه فیض 60
- فیض در لغت 61
- فیض در متون دینی 61
- فیض در اصطلاح 62
- انگیزه طرح مباحث فیض 65
- تاریخچه 67
- اشاره 70
- برهان لزوم واسطه در فیض 70
- پیش فرض های براهینِ اثبات واسطه در فیض 74
- ویژگی های نخستین صادر از منظر حکیمان 77
- تعبیرهای متون دینی از نخستین صادر (واسطه فیض) 80
- اشاره 80
- دو. النور 81
- مرحله یکم: پذیرش اصل نظام اسباب 84
- اشاره 84
- ائمه علیهم السلام و واسطهء در فیض 84
- مرحله دوم: اعتقاد به آفرینش نظام مند و واحد بودن نخستین صادر 86
- مرحله سوم: برتری و شایستگی وجود نوری انبیاء و ائمه علیهم السلام 87
- مرحله چهارم: برخورداری نبی، ولیّ و امام علیه السلام از تصرف تکوینی 89
- مصداق نخستین صادر (واسطه در فیض) از نظر متفکران مسلمان 92
- اشاره 92
- معنای صحیح واسطه در فیض 99
- نتیجه و جمع بندی نهایی 107
- صورت برهان 109
- یادآوری معنا و مقام امام 110
- همخوانی امام شریعت با انسان کامل طریقت 113
- ریشه های اندیشه انسان کامل 115
- اشاره 117
- تعریف و پیشینه اصطلاح انسان کامل 117
- حقیقت انسان و جایگاه او در هستی 120
- ضرورت وجود مستمرّ انسان کامل در پهنه هستی 121
- اشاره 123
- ضرورت انسان کامل از دیدگاه عرفان 123
- مراتب عرفانی یا چینش نظام هستی 124
- اجمال چینش هستی از نظر عارف 124
- تفصیل چینش هستی از نظر عارف 126
- مقام اول: مقام ذات 126
- مقام دوم: تعین اول 128
- مقام سوم: تعین ثانی 130
- مقام چهارم: عالم عقل (ارواح) 133
- مقام پنجم: عالم مثال (برزخ) 133
- دلیل اول (مشاهده در آینه تمام نما) 137
- اشاره 137
- طرح و اثبات پیش فرض های برهان انسان کامل 138
- دلیل دوم ولیّ اسم خدا و مایه بقاء عالم 145
- دلیل سوم میوه و غرض خلقت 150
- اشاره 150
- در هر زمان، تنها یک انسان کامل، قائم است 155
- تطبیق انسان کامل بر امام علیه السلام 157
- اشاره 157
- الف. سیما و اوصاف پیشوایان الهی در قرآن 157
- ج. سیما و اوصاف انسان کامل در فرهنگ عرفانی 170
- نتیجه 178
- اشاره 192
- گونه های دلایل نقلی اثبات مهدویّت 195
- اشاره 199
- یکم. دستور مطلق و همیشگی بر اطاعت از ولیّ امر 199
- دوم. همواره با صادقین باشید 203
- سوم. وعده پیروزی صالحان و حکومت جهانی 210
- چهارم. وجود همیشگی امام؛ لازمه استمرار عهد الهی 214
- پنجم. وجود یک هادی برای هر قوم 215
- ششم. قیامت و امام اختصاصی برای هر قوم 216
- یکم. خبر از امامان دوازده گانه 218
- اشاره 218
- دوم. همراهی همیشگی فردی از عترت با قرآن 226
- سوم. تکلیف همیشگی بر شناخت امام زمان 235
- سخن آخر 238
آیه شریفه «تِلْک الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ»(1)، حتی خود انبیاء نیز در یک رتبه نیستند.
همسری با انبیا برداشتند
اولیا را هم چو خود پنداشتند
گفته اینک ما بشر ایشان بشر
ما و ایشان بسته خوابیم و خور
این ندانستند ایشان از عمی
هست فرقی در میان بی منتها
این خورد گردد پدیدی زو جدا
او خورد گردد ه_مه ن_ور خدا(2)
شیخ مفید می گوید: «به اتفاق امامیه و برخی معتزله، انبیاء افضل از ملائکه اند(3) … و نیز گروهی از امامیه معتقدند ائمه اهل بیت علیهم السلام بر انبیا افضل اند؛ مگر بر خاتم النبیین که اشرف مخلوقات است».(4)
در رابط و واسطه بودن انبیاء و امامان- به معنی رسانیدن پیام الهی و تفسیر وحی- جای هیچ گونه تردیدی نیست؛ چراکه معنای رسول و پیشوای الهی، همین است و چنین مقامی، ویژگی ای را در وجود آنان اقتضا می کند که آنان را از دیگران تمایز دهد و وجود ایشان را حتی از ملائکه نیز برتر نماید تا توان دریافت وحی را داشته باشند. اصولاً قاعده هماهنگی تشریع و تکوین اقتضا می کند که مرتبه وجودی اینان، مقدم باشد(5)؛ چنان چه در زیارت جامعه کبیره آمده است: «انّ ارواحکم و نورکم و طینتکم واحده طابت و طهرت بعضها من بعض خلقکم الله
1- بعضی از این رسولان را بر برخی دیگر برتری دادیم. (سوره بقره، آیه 253)
2- همایی، مولوی نامه، ج 16، ص240.
3- شیخ مفید، اوایل المقالات، ص 49.
4- شیخ مفید، اوایل المقالات، ص 81.
5- ر.ک: مقالات کنگره جهانی «شیخ مفید، نبوت و نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم»، محمد امین رضازاده، ص 15، شماره 62.