خلقت نوری و ظهور صلبی اهل بیت علیهم السلام صفحه 174

1- . همان.

2- تفسیر کبیر/30/ 71.

که فرشتگان بزرگ خدا وحی آسمانی را با آن می نویسند و یا نامه اعمال آدمیان را با آن رقم می زنند، ولی مسلماً آیه مفهوم گسترده ای دارد که این تفسیر بیان یکی از مصداق های آن است».((1))

7-2- ماهیت لوح و قلم در پرتو روایات

تمامی روایات وجود نوری و مجرد قلم را در جهان دیگر کنار لوح و کرسی و عرش به عنوان موجود مستقل، خارجی و عینی تأکید می کند. بنابراین حقیقت خارجی آن در عالم فراتر از ماده و فروتر از نور قابل انکار نیست.

«... قال رسول الله |: إن لله لوحاً احد وجهه یاقوته، و الوجه الثانی زبرجد خضراء، قلمه نور. فیه یخلق و فیه یرزق و فیه یحیی و فیه یمیت و فیه یعزّ و فیه یفعل ما یشاء فی کل یوم ولیله».((2))

«... فی المعانی عن سفیان عن الصادق علیه السلام قال: و امّا «ن» فهو نهر فی الجنه. قال الله عزوجلّ: أجمد فجمد، فصار مداداً. ثم قال عزوجلّ للقلم: اکتب، فسطر القلم فی اللوح المحفوظ ما کان و ما هو کائن الی یوم القیامه.

فالمداد مداد من نور و القلم قلم من نور واللوح من نور. قال سفیان: فقلت له: یابن رسول الله | بیّن لی امر