خلقت نوری و ظهور صلبی اهل بیت علیهم السلام صفحه 238

1- مجمع البیان/4/ 766.

2- تفسیر کبیر رازی/15/ 41.

ندارد. گفتار خداوند این جا تکوینی است نه گفتار وحیانی وتلقینی به بندگان... پاسخ آنان نیز به زبان و استعداد و لسان حال است نه لسان مقال؛ زیرا آنچه در غریزه و نهاد آنها به ودیعت گذارده شده است، همان استعداد عقلی آنها است».((1))

1-3- نقد مادی نگری ذر:

اشاره

این تفسیر و برداشت طبیعی نیز با اشکالات جدی روبرو است که به برخی از آنها اشاره می شود:

1- خلاف نص:

«سیاق آیه با این برداشت سازگاری ندارد؛ زیرا خداوند بلند مرتبه آیه یاد شده را این گونه آغاز می کند: {و إذ أخذ ربّک} بنابراین تعریف از ظرف تحقق این رخداد با واژه «إذ» که همان دلالت قطعی آیه بر زمان گذشته است یا بر هر ظرف نزدیک به انجام یافتن و واقع شدن خود به خود، دلالت بر آینده های دور را نفی می کند».((2))

2- ناسازگاری خطاب با ظرف:

«... چه خطاب متوجه شنوندگان باشد یا خطاب دنیوی برای مردم که به دنیا می آیند باید با ظرف تکیه داده شده آنها که همان حیات دنیایی را شامل می شود سازگاری داشته باشد