خلقت نوری و ظهور صلبی اهل بیت علیهم السلام صفحه 342

1- الدرالمنشور/ 1/ 147.

حضرت آدم علیه السلام داده شد. هرگز میان آن دو تغایر، دوگانگی و یا چندگانگی وجود ندارد.

ب) این نه آنی کلمات:

اشاره

غالب مفسران اهل سنت و اندکی از مفسران شیعه مدلول این دو آیه را از یکدیگر بیگانه می دانند نه یگدانه. از این منظر کلماتی که آدم علیه السلام را از تنگنا و تاریکی زندگی به روشنایی بیرون کشید، غیر از جنس کلماتی بود که ابراهیم علیه السلام بدان آزموده شد و او را از شر طاغوت زمان رهاند.

بر پایه ی بند «الف« نیاز دوباره به اثبات نوع کلماتی که از بالا به پایین برای ابراهیم علیه السلام ریخت وجود ندارد؛ زیرا این کلمات خود همان کلماتی است که آدم را از خاک

دوباره به افلاک رساند. بر اساس بند «ب« چنانچه نوع کلمات و مصادیق دو آیه را با یکدیگر یکسان ندانیم و رابطه این نه آنی میان آنها برقرار سازیم، در آن صورت نیز نوع کلمات هر چه باشند آسیبی نه از جنبه اثباتی و نه از جنبه ثبوتی؛ به باور پیشین ما نسبت به چیستی کلمات نمی زند. زیرا وقتی هر یک از مصادیق آیه شخصیت حقیقی مستقل و نشأ وجودی جداگانه ای دارند نه آدم و ابراهیم یکسان و نه کلمات آنها هم سان و هم سنخ هستند.

بنابراین اثبات چیزی برای یکی هرگز ثبوت همان چیز یا چیز دیگر را برای آن یکی به ارمغان نمی آورد. همان گونه که نفی یک ویژگی از یکی هرگز دیگری را نفی نمی کند؛ اثبات شیء نفی ما عدا نمی کند.

اول: دلائل همسانی

1. ذوق عرفانی

اشاره

این حقیقت از ژرفنای جان می تراود که چندگانگی و کثرت سزاوار عالم