خلقت نوری و ظهور صلبی اهل بیت علیهم السلام صفحه 408

1- مناقب علی علیه السلام حنبل/ 21؛ مناقب مردویه/ 285. مناقب امام علی بن ابی طالب/67. طبری؛ نزهه المجالس/2/ 437.

الف) عوامل قهری

1. اراده الهی

جا به جایی نور اهلبیت علیهم السلام تنها به اراده ی پروردگار صورت می گرفت نه با درخواست، نیایش و زاری نیاکان شان. تنها دستان بی مانند و قدرتمند خداوند بود که این نور را از ظرفی برمی داشت و به ظرف دیگر می ریخت. اعمال اراده ی دیگران در تغییر این مظروف هیچ تأثیری نداشت همان گونه که منع شان در اصل بود و نبود این نور تأثیرگذار نبود.

حرکت نور در خطوط گوناگون از منظر تعبدنگری پرسش های چرایی، چیستی و چگونگی برنمی دارد، زیرا رشته ای در گردنم افکنده دوست می کشد، هر جا که خاطر خواه اوست. هر چه آن خسرو کند، شیرین بود.

اما از منظر عقل پرسش گر و غیر متعبد می توان حکمت مطلقه، سراسری و همه جانبه ی الهی را در تمامی افعال به ویژه این فعل خاص «فلسفه»، چیستی و چرایی اش شمرد و از عبث و لغویت یا انحصارگرایی دوری جست.

بگذریم از این که اراده و فعل الهی پرسش بردار نیست و بدون داده های وحیانی با یافته های عقلانی نمی توان به حکمت هر کار او پی برد و از راز هدف داری اشیاء پرده برگرفت. آری! این نور با اراده ی الهی از عالمی به عالمی و از پشتی به پشتی منتقل شد.

«و قال قوم من اصحابنا: أنه اراد تقلبه من آدم الی أبیه

عبدالله فی ظهور الموحدین لم یکن فیهم من سجد لغیرالله.«((1))