خلقت نوری و ظهور صلبی اهل بیت علیهم السلام صفحه 45

1- همان/74.

خامی بیرون کشیده به شکل پخته تر، دقیق تر، برای حقیقت جویان عرضه کند. همانگونه که اشراقیان یک پله بالاتر از مشّائیان به آن سوی افلاک قد کشیده و تا نیمه های قله معرفت را فتح کردند. حکمت صدرایی از دستآمد های بی شمار و نکته سنجی های هر دو نحله برای دست یابی به کشف حقیقت نخستین باید مدد گرفته باشد همانگونه که نحله های پیشین میراث بر دیگر افکار و اندیشه ها فلسفی بود و در فرهنگ سازی، فرهنگ بانی و فرهنگ گذاری حکمت، تأثیر ژرف و گسترده داشتند.

باور و برداشت بسیاری از شارحان، مترجمان و پیروان یافته های ملا صدرا بر این پایه استوار است که وی نخستین فرهیخته ای بود که یافته های عقلانی، شهود قلبی و داده های وحیانی را بهم آمیخت و از برهان و عرفان و قرآن برای دست یابی به حقیقت مدد جست. بدین سان، انتظار واقع بینانه و علمی می رود که در مورد نخستین معلول وی نباید پیرو پیشینیان باشد که خود دیدگاه نو، پخته، فراگیر و عمیق در این موضوع داشته باشد.

وی می نویسد:

«... اول ما نشأ من الوجود الواجبی الذی لا وصف له و لا نعت له ...هو الوجود المطلق ... هو الموجود المنبسط الذی یقال له العما و مرتبه الجمع و حقیقه الحقائق و حضره احدیه الجمع و قد یسمی بحضره الواحدیه».((1))

وی با توجه به مبادی خود در باب تشکیک مراتب وجودی در مباحث تعلیمی و رسمی از عقل بعنوان صادر اول یاد کرده امّا در