اهل بیت علیهم السلام در تفاسیر اهل سنت جلد 3 صفحه 435

علی رغم این نظرات و آرا، عامه با استناد به حدیث «لا تجتمع امتی علی ضلاله»(1) که صحت آن از نظر امامیه به ثبوت نرسیده، بر این عقیده اند که تعیین مقام خلافت و جانشینی پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم بر عهده اجماع مسلمانان است و هیچ گونه نصی از قرآن یا پیامبر در این موضوع وارد نشده است و آیات مذکور تحت این عنوان را به طریق مختلف تأویل می نمایند. اما شیعه با تمسک به قول خداوند که می فرماید: وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النّاسِ لا یَعْلَمُونَ 2 به عدم جواز رجوع به اهل حل و عقد در امور دینی استدلال کرده است.(2)

همان طور که بیان شد استاد گرانقدر «مرحوم سید قطب» تلویحاً به مقام امامت اشاره می کند که هم نقش رهبری دینی و سیاسی را در جامعه مسلمین ایفا می کند هم عصمت شخص امام و جانشینی پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم را و نیز اینکه امامت یک منصب الهی است.

شروط امام

لازم به ذکر است شروط امام از دیدگاه اهل سنت تفاوت هایی با شیعه دارد که عمده آنها عدم شرط دانستن عصمت نزد شیعه است. می توان این شروط را به طور خلاصه چنین بیان کرد.

1. مجتهد در احکام شرعی باشد؛ به طوری که قادر به تخریج احکام شرعی باشد.(3)

2. دانا به امور جنگ، سپاه و حفظ اهل اسلام و مانند آن.(4)

1- (1) . ابن حجر، لسان المیزان، ج 6، ص 73.
2- (3) . ر. ک: ذیل آیه اولی الامر، نظر فخر رازی و نقد آن.
3- (4) . نصره مذهب الزیدیه، 118؛ المنهاج فی شعب الایمان، ج 3، صص 149-150؛ التمهید، صص 181 و 183؛ المغنی، 20 ق، ج 1، ص 208؛ الشافی، ص 188؛ تلخیص الشافی، صص 271-272؛ اصول الدین للبغدادی، ص 277؛ الاحکام السلطانیه للماوردی، ص 6؛ الفصل فی الملل والنحل، ج 4، ص 166؛ الاحکام السطانیه لابی یعلی، ص 4؛ الارشاد للجوینی، ص 240؛ غیاث الامم، ص 84؛ فضائح الباطنیه، ص 191؛ الاقتصاد فی الاعتقاد، ص 215؛ اصول الدین للبزدوی، ص 187؛ غایه المرام، ص 383؛ المواقف، ص 398؛ شرح المواقف، ص 349؛ شرح الاصول الخسمه، ص 752؛ مقدمه ابن خلدون، ص 193.
4- (5) . نصره مذاهب الزیدیه، ص 128؛ المنهاج فی شعب الایمان، ج 3، صص 151-152؛ التمهید، صص 181 و 183؛