- سخن ناشر 1
- پیش گفتار مؤلف 1
- اشاره 3
- روشن بودن راه شکر و کفر 4
- قدردانی خدا از شاکرین در قیامت 6
- توجه به سختی سفر آخرت 7
- ارسال هدیۀ قبل از مرگ 8
- 1 - هدیه به ملک الموت 8
- 2 - هدیه به قبر خود 9
- 10 - هدیه برای خدا 12
- 8 - هدیه برای جبرئیل 12
- 7 - هدیه برای بهشت و رضوان الهی 12
- 5 - هدیه برای صراط و جاده قیامت 12
- چهار هدیه به هر کدام از ده حقیقت 12
- 4 - هدیه برای دو فرشته سؤال کننده در قبر 12
- 6 - هدیه برای مالک دوزخ 12
- 9 - هدیه برای رسول خدا 12
- اشاره 23
- تمهید شرایط سفر به آخرت 25
- هدایای ارسالی به ملک الموت 26
- حکایتی عجیب از امیرالمؤمنین علیه السلام 27
- سفارش ابی عبداللّه علیه السلام به فرزندش 30
- 3 سفر آخرت 31
- اشاره 31
- اثر زندگی سالم در سفر سالم 38
- کسب نور آخرتی در دنیا 40
- اثر نور دنیا در آخرت 41
- بدن مثالی و برزخی مؤمنین 44
- اشاره 46
- 4 ورود به قیامت 46
- خدا، روشن گر راه هدایت و ضلالت 53
- ردّ هر گونه عذر گناه در قیامت 54
- تبیین راه شکر و کفر توسط خدا 55
- بهشت و جهنم با انتخاب انسان 56
- دل، جایگاه پروردگار 57
- عاقبت اندیشی مؤمن 58
- صفات مؤمن در بعضی از روایات 59
- اشاره 62
- 5 خیر البشر 62
- 1 - حلال کنندۀ پاکیزه ها 67
- اشاره 67
- حلال و حرام کردن، حق خدا 68
- روابط فرزند مسلمان و والدین کافر 68
- 2- حرام کننده خبائث 69
- اشاره 71
- اهتمام به انجام خیر در حد توان 71
- امام مجتبی علیه السلام و اهتمام به امور مسلمین 72
- 4- دور کنندۀ از منکرات 74
- 5 - رهانندۀ از زنجیر معصیت 74
- اشاره 76
- 6 آمادگی مرگ 76
- اشاره 84
- 1 - ضریع؛ غذای اهل جهنم 84
- لقمه های ویژۀ اهل جهنم 85
- 2 - آب جوشان جهنم 85
- 3 - لباس اهل جهنم 86
- جنس مصالح بهشتی 87
- مفاد گفتگوی سلمان با مرده ها 89
- پذیرایی از مؤمنین در هنگام مرگ 90
- اشاره 92
- 7 ره توشه آخرت 92
- 1- تقوی الهی و مراتب آن 99
- 2- ترک محرمات 100
- حکایت شقیق بلخی 101
- 3- رضایت به تقدیر الهی 101
- 1- انجام واجبات 105
- برنامه های نجات از نگرانی سفر آخرتی 105
- 3- اصلاح اخلاق 106
- 2- ترک محرمات 106
- اشاره 107
- 8 قدرت انتخاب 107
- تفاوت طبقات بهشت و جهنم 114
- طبقات جهنم از دید قرآن 117
- دلقک دربار ناصرالدین شاه 118
- دنیا، مزرعۀ آخرت 121
- اشاره 123
- 9 محاسبه قبل از مرگ 123
- آیات نفی کنندۀ ظلم از سوی خدا 130
- راحتی جان دادن بر مؤمنین 131
- رضایت والدین، باز کنندۀ قفل زبان 132
- اشاره 135
- 10 پروندۀ قیامت 135
- پرونده های سبک و سنگین قیامتی 142
- خرید و فروش اعمال مؤمن 143
- احترام پیغمبر صلی الله علیه و آله به امیرالمؤمنین علیه السلام 146
- اتصال به اهل بیت، سنگین کنندۀ پروندۀ آخرتی 147
- اشاره 150
- 11 حسرت خسران 150
- اغتنام از فرصت های مالی 158
- اندوه بی پایان در قیامت 159
- اشاره 163
- 12 توجه به فرصت ها 163
- حقیقت دنیای پس از مرگ 171
- ارزش فرصت ها در قرآن و روایات 172
- علما و غنیمت شمردن فرصت 176
- اشاره 179
- 13 تقرب با طاعت 179
- تبیین اولی الامر در قرآن 186
- درجات، در اختیار مؤمنین 186
- گناه ناامیدی از رحمت خدا 188
- نتیجه امید حضرت یعقوب علیه السلام 189
- گناه سوء ظن به رحمت خدا 190
- لبیک خدا به بت پرست امیدوار 191
- تقرب به خدا در سایۀ طاعت 192
- 14 ماهیت قیامت 195
- اشاره 195
- «یوم الحسره» بودن قیامت 202
- تنهایی گنهکار در قیامت 203
- دقت در ترجمۀ قرآن 204
- جبران مخصوص هر گناه 205
- اغتنام فرصت مالی 206
- حال یاران اسکندر و « یَوْمَ الْحَسْرَهِ » 207
- قبول وحشی از سوی خدا 208
- 15 احوال قیامت 210
- اشاره 210
- وجوب اعطای پاداش از سوی خدا 216
- 1- محدودیت دنیا 217
- 2- ناهماهنگی جزا و عمل در دنیا 217
- 3- انتقام خدا از ظالم 218
- عظمت شخصیتی مرحوم ملا احمد نراقی 219
- مکاشفۀ برزخی مرحوم نراقی 220
- امنیت مؤمنین در قیامت 222
- اشاره 224
- 16 نفحات رحمانی 224
- نعمت و فرصت گفتار 230
- مقام معلم قرآن در قیامت 231
- وحدت روح با عشق 233
- وحدت روحی پیامبر صلی الله علیه و آله با خدا 234
- اشاره 236
- 17 تربیت خانوادگی 236
- تأکید قرآن به پاکی والدین حضرت مریم علیها السلام 242
- محصول دامان پاک حضرت مریم علیها السلام 244
- اولین حق والدین بر فرزند 245
- مسئولیت والدین در تربیت فرزند 246
- معرفی الگوی مناسب برای تربیت 247
- 18 اغتنام فرصت 250
- اشاره 250
- تمجید پروردگار از غنیمت شمارندگان فرصت 258
- فرصت طلبی بچۀ نه ساله در کربلا 259
- زنان مافوق فرشتگان مقرب 261
- اغتنام فرصت در کنار بستر امیرالمؤمنین علیه السلام 261
- اغتنام فرصت سید مرتضی هنگام مرگ 262
- 19 توجه به فرصت ها 264
- اشاره 264
- از عطاری تا چهره ای جهانی 272
- مولوی در تحولی جهانی 273
- پشت کردن به فرصت ها 277
- بیداری از خواب دنیایی با مرگ 278
- اشاره 279
- 20 توبه، اوج زیبایی 279
- منزه بودن ذات پروردگار از ضرر رساندن به بندگان 286
- برگشت ضرر گناه بر گناهکار 287
- نهی خدا از باب محبت 288
- رضایت سریع خدا از بندگان عاصی 289
- فرشتگان فرمانبردار 290
- تمرّد ابلیس از امر خدا 291
- تصمیم ابلیس بر اغوای انسان 292
- فریب خوردن آدم و همسرش علیهما السلام 293
- توبه آدم و حوا علیهما السلام 293
- اشاره 295
- 21 درخواست از کریم 295
- خُلق کریم حاتم طلایی 301
- درخواست به مقتضای کرم 303
- دعای فوق العادۀ امام سجاد علیه السلام 304
- عطای کریمانۀ امام حسین علیه السلام 305
- درخواست پرقیمت ترین چیزها 306
- اشاره 307
- 22 جوانی بهترین فرصت 307
- میانه روی در عبادت 314
- اغتنام پنج فرصت از دست رفتنی 316
- دزدی روزگار از عمر جوانی 318
- 23 فرصت های مثبت 320
- اشاره 320
- رضایت مؤمن از روزگار خود 326
- رضایت بر فقر 327
- خوشی مؤمن در فقر و غنا 330
- کرامت ابی عبدالله علیه السلام بر دشمنان 333
- اشاره 335
- 24 فرصت و تلاش 335
- اشتیاق انبیا و اولیا به کار 342
- ناتوانی انسان در برابر خدا 343
- حکایتی از مرد وسواسی 345
- حرمت و حلیتِ تا قیامت 346
- اغتنام فرصت پول داری 348
- اغتنام به قدر توان 349
- اشاره 351
- 25 فرصت مالی 351
- موارد وجوب اعطای مال در راه خدا 357
- برتری حق خدا بر حق الناس 359
- ضعف اعتقادی بخیل 360
- قلم گردان اموال مؤمنین 361
- مالک اصلی اموال 363
- 26 علامات متقین 365
- اشاره 365
- 1- اخلاص در عمل 372
- اشاره 372
- علامات سه گانۀ متقین 372
- دوری اهل تقوا از آشکار شدن عمل 373
- امیرالمؤمنین علیه السلام مظهر اخلاص 374
- اشاره 375
- 2- آرزوهای منطقی اهل تقوا 375
- آشکاری صدق حدیث پیامبر (ص) بر هارون الرشید 376
- 3- اغتنام فرصت ها 377
- 27 خصلت های متقین 379
- اشاره 379
- 1- اخلاص 384
- اشاره 384
- روایتی در حکمت خدا 386
- ریا برای خدا 388
- اشاره 389
- حکایتی از امید 390
- درخواست امید در دعای کمیل 391
- 3- اغتنام فرصت ها 392
ص:11
1- (1)) - بحار الأنوار: 276/42، باب 127؛ «قَالَتْ أُمُّ کُلْثُومٍ بِنْتُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ لَمَّا کَانَتْ لَیْلَهُ تِسْعَ عَشْرَهَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ قَدَّمَتْ إِلَیْهِ عِنْدَ إِفْطَارِهِ طَبَقاً فِیهِ قُرْصَانِ مِنْ خُبْزِ الشَّعِیرِ وَ قَصْعَهٌ فِیهَا لَبَنٌ وَ مِلْحٌ جَرِیشٌ فَلَمَّا فَرَغَ مِنْ صَلَاتِهِ أَقْبَلَ عَلَی فَطُورِهِ فَلَمَّا نَظَرَ إِلَیْهِ وَ تَأَمَّلَهُ حَرَّکَ رَأْسَهُ وَ بَکَی بُکَاءً شَدِیداً عَالِیاً وَ قَالَ یَا بُنَیَّهِ مَا ظَنَنْتُ أَنَّ بِنْتاً تَسُوءُ أَبَاهَا کَمَا قَدْ أَسَأْتِ أَنْتِ إِلَیَّ قَالَتْ وَ مَا ذَا یَا أَبَاهْ قَالَ یَا بُنَیَّهِ أَ تُقَدِّمِینَ إِلَی أَبِیکِ إِدَامَیْنِ فِی فَرْدِ طَبَقٍ وَاحِدٍ أَ تُرِیدِینَ أَنْ یَطُولَ وُقُوفِی غَداً بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَهِ أَنَا أُرِیدُ أَنْ أَتْبَعَ أَخِی وَ ابْنَ عَمِّی رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَا قُدِّمَ إِلَیْهِ إِدَامَانِ فِی طَبَقٍ وَاحِدٍ إِلَی أَنْ قَبَضَهُ اللَّهُ یَا بُنَیَّهِ مَا مِنْ رَجُلٍ طَابَ مَطْعَمُهُ وَ مَشْرَبُهُ وَ مَلْبَسُهُ إِلَّا طَالَ وُقُوفُهُ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَهِ یَا بُنَیَّهِ إِنَّ الدُّنْیَا فِی حَلَالِهَا حِسَابٌ وَ فِی حَرَامِهَا عِقَاب.»
2- (2)) - بحار الأنوار: 294/16 - 296، باب 10، حدیث 1؛ «کَانَ صلی الله علیه و آله یَمْزَحُ وَ لَایَقُولُ إِلَّا حَقّاً . . . وَ قَالَتْ عَجُوزٌ مِنَ الْأَنْصَارِ لِلنَّبِیِّ صلی الله علیه و آله ادْعُ لِی بِالْجَنَّهِ فَقَالَ صلی الله علیه و آله إِنَّ الْجَنَّهَ لَایَدْخُلُهَا الْعُجُزُ فَبَکَتِ المَرْأَهُ فَضَحِکَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله وَ قَالَ أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ تَعَالَی إِنّٰا أَنْشَأْنٰاهُنَّ إِنْشٰاءً فَجَعَلْنٰاهُنَّ أَبْکٰاراً وَ قَالَ لِلْعَجُوزِ الْأَشْجَعِیَّهِ یَا أَشْجَعِیَّهُ لَاتَدْخُلُ الْعَجُوزُ الْجَنَّهَ فَرَآهَا بِلَالٌ بَاکِیَهً فَوَصَفَهَا لِلنَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فَقَالَ وَ الْأَسْوَدُ کَذَلِکَ فَجَلَسَا یَبْکِیَانِ فَرَآهُمَا الْعَبَّاسُ فَذَکَرَهُمَا لَهُ فَقَالَ وَ الشَّیْخُ کَذَلِکَ ثُمَّ دَعَاهُمْ وَ طَیَّبَ قُلُوبَهُمْ وَ قَالَ یُنْشِئُهُمُ اللَّهُ کَأَحْسَنِ مَا کَانُوا وَ ذَکَرَ أَنَّهُمْ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ شُبَّاناً مُنَوَّرِینَ وَ قَالَ إِنَّ أَهْلَ الْجَنَّهِ جُرْدٌ مُرْدٌ مُکَحَّلُونَ وَ قَالَ صلی الله علیه و آله لِرَجُلٍ حِینَ قَالَ أَنْتَ نَبِیُّ اللَّهِ حَقّاً نَعْلَمُهُ وَ دِینُکَ الْإِسْلَامُ دِیناً نُعَظِّمُهُ نَبْغِی مَعَ الْإِسْلَامِ شَیْئاً نَقْضَمُهُ وَ نَحْنُ حَوْلَ هَذَا نُدَنْدِنُ یَا عَلِیُّ اقْضِ حَاجَتَهُ فَأَشْبَعَهُ عَلِیٌّ علیه السلام وَ أَعْطَاهُ نَاقَهً وَ جُلَّهَ تَمْرٍ وَ جَاءَ أَعْرَابِیٌّ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ بَلَغَنَا أَنَّ الْمَسِیحَ یَعْنِی الدَّجَّالَ یَأْتِی النَّاسَ بِالثَّرِیدِ وَ قَدْ هَلَکُوا جَمِیعاً جُوعاً أَ فَتَرَی، باب ی أَنْتَ وَ أُمِّی أَنْ أَکُفَّ مِنْ ثَرِیدِهِ تَعَفُّفاً وَ تَزَهُّداً فَضَحِکَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله ثُمَّ قَالَ بَلْ یُغْنِیکَ اللَّهُ بِمَا یُغْنِی بِهِ الْمُؤْمِنِینَ وَ قَبَّلَ جَدُّ خَالِدٍ الْقَسْرِیِّ امْرَأَهً فَشَکَتْ إِلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فَأَرْسَلَ إِلَیْهِ فَاعْتَرَفَ وَ قَالَ إِنْ شَاءَتْ أَنْ تَقْتَصَّ فَلْتَقْتَصَّ فَتَبَسَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ أَصْحَابُهُ وَ قَالَ أَ وَ لَاتَعُودُ فَقَالَ لَاوَ اللَّهِ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَتَجَاوَزَ عَنْهُ وَ رَأَی صلی الله علیه و آله صُهَیْباً یَأْکُلُ تَمْراً فَقَالَ صلی الله علیه و آله أَ تَأْکُلُ التَّمْرَ وَ عَیْنُکَ رَمِدَهٌ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی أَمْضَغُهُ مِنْ هَذَا الْجَانِبِ وَ تَشْتَکِی عَیْنِی مِنْ هَذَا الْجَانِبِ وَ نَهَی صلی الله علیه و آله أَبَا هُرَیْرَهَ عَنْ مِزَاحِ الْعَرَبِ فَسَرَقَ نَعْلَ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله وَ رَهَنَ بِالتَّمْرِ وَ جَلَسَ بِحِذَائِهِ صلی الله علیه و آله یَأْکُلُ فَقَالَ صلی الله علیه و آله یَا أَبَا هُرَیْرَهَ مَا تَأْکُلُ فَقَالَ نَعْلَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله .»
3- (3)) - رجوع کنید به مستدرک الوسائل: 407/8، باب 66؛ باب استحباب المزاح والضحک من غیراکثار ولافحش؛ بحار الأنوار: 16/ 294، باب 10 (نادر فیه ذکرمزاحه و ضحکه ص)؛ مجموعه ورام: 108/1، باب ما جاء فی المراء والمزاح والسخریه؛ شرح نهج البلاغه: 330/6، أقوال و حکایات فی المزاح.
3 - هدیه برای ترازو و میزان قیامت
4 - هدیه برای دو فرشته سؤال کننده در قبر
5 - هدیه برای صراط و جاده قیامت
6 - هدیه برای مالک دوزخ
7 - هدیه برای بهشت و رضوان الهی
8 - هدیه برای جبرئیل
هدیه ای نیز باید برای جبرئیل بفرستید، چون او فرشتۀ مقرب پروردگار است که شفاعت و دعایش روز قیامت کار می کند. جبرئیل اهل نظر است. قرآن می گوید: او به قدری مقام دارد که کسی که دشمن جبرئیل است، کافر است و از تمام رشته های رحمت خدا جدا است. یهودی ها، دشمن جبرئیل هستند و علت دشمنی شان نیز این است که می گویند: ما پیغمبری مانند موسی علیه السلام و کتابی مانند تورات داشتیم، چرا جبرئیل آمد و مقام نبوت را برای این شخص عرب آورد و چراغ آیین ما را خاموش کرد؟ علمای یهود، سخت با جبرئیل دشمن هستند. پیغمبر فرمودند: برای جبرئیل نیز هدیه بفرست.
9 - هدیه برای رسول خدا
10 - هدیه برای خدا
پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمودند: برای هر نفر از این ها چهار هدیه بفرست که جمعاً چهل هدیه می شود.
ای صوفی شراب آن گه شود صاف که در شیشه بماند اربعینی (1)
در دستورهای اسلامی چهل، عدد مقدسی است:
« وَ وٰاعَدْنٰا مُوسیٰ ثَلاٰثِینَ لَیْلَهً وَ أَتْمَمْنٰاهٰا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقٰاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً » (2)
پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمودند: وقتی هدایا را فرستادی، به تو اجازه می دهم که آرزوی مرگ کنی، چون این مرگ، زیباترین مرگ است، چرا؟ چون می خواهی در آغوش پرمحبت ملک الموت، برزخ، قبر، نکیر و منکر، ترازوی الهی، صراط مستقیم قیامت قرار بگیری. می خواهی جبرئیل برایت دعا کند، من از تو شفاعت کنم و خدا به تو نظر لطف کند، پس این هدیه ها را بفرست.
چهار هدیه به هر کدام از ده حقیقت
بعد حضرت برای این شخص چهار هدیه را بیان کردند:
اول؛ هدیۀ ملک الموت است، چون ما اول با او برخورد می کنیم، بعد قبر، بعد سؤال کنندگان، بعد میزان، صراط، مالک، رضوان، جبرئیل، پیغمبر و پروردگار است. همۀ این ها که از دستشان کاری برنیامد، آخرین نفر خداست که مشکل ما را حل کند.
در جلسۀ بعد بررسی می کنیم که این هدایا چیست؟!
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته