مرگ و فرصتها: مجموعه سخنرانیهای حسین انصاریان صفحه 84

ص:83

1- (1)) - وسائل الشیعه: 2/ 434، باب 23؛ «باب اسْتِحْباب کَثْرَهِ ذِکْرِ الْمَوْتِ وَ مَا بَعْدَهُ وَ الِاسْتِعْدَادِ لِذَلِک.» بحار الأنوار: 124/6، باب 4؛ «حب لقاء الله و ذم الفرار من الموت.» بحار الأنوار: 263/68، باب 76؛ «الاستعداد للموت.» غررالحکم: 162؛ «التأهب للموت» کنز العمال: 542/15؛ «کتاب الموت وأحوال تقع بعده.»
2- (2)) - نهج البلاغه: خطبۀ 195؛ «تَجَهَّزُوا رَحِمَکُمُ اللَّهُ فَقَدْ نُودِیَ فِیکُمْ بِالرَّحِیلِ وَ أَقِلُّوا الْعُرْجَهَ عَلَی الدُّنْیَا وَ انْقَلِبُوا بِصَالِحِ مَا بِحَضْرَتِکُمْ مِنَ الزَّادِ فَإِنَّ أَمَامَکُمْ عَقَبَهً کَئُوداً وَ مَنَازِلَ مَخُوفَهً مَهُولَهً لَابُدَّ مِنَ الْوُرُودِ عَلَیْهَا وَ الْوُقُوفِ عِنْدَهَا. وَ اعْلَمُوا أَنَّ مَلَاحِظَ الْمَنِیَّهِ نَحْوَکُمْ دَانِیَهٌ وَ کَأَنَّکُمْ بِمَخَالِبِهَا وَ قَدْ نَشِبَتْ فِیکُمْ وَ قَدْ دَهَمَتْکُمْ فِیهَا مُفْظِعَاتُ الْأُمُورِ وَ مُعْضِلَاتُ الْمَحْذُورِ. فَقَطِّعُوا عَلَائِقَ الدُّنْیَا وَ اسْتَظْهِرُوا بِزَادِ التَّقْوَی.» نهج البلاغه: خطبۀ 194؛ «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا الدُّنْیَا دَارُ مَجَازٍ وَ الآْخِرَهُ دَارُ قَرَارٍ فَخُذُوا مِنْ مَمَرِّکُمْ لِمَقَرِّکُمْ وَ لَاتَهْتِکُوا أَسْتَارَکُمْ عِنْدَ مَنْ یَعْلَمُ أَسْرَارَکُمْ وَ أَخْرِجُوا مِنَ الدُّنْیَا قُلُوبَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَخْرُجَ مِنْهَا أَبْدَانُکُمْ فَفِیهَا اخْتُبِرْتُمْ وَ لِغَیْرِهَا خُلِقْتُمْ إِنَّ الْمَرْءَ إِذَا هَلَکَ قَالَ النَّاسُ مَا تَرَکَ وَ قَالَتِ الْمَلَائِکَهُ مَا قَدَّمَ لِلَّهِ آبَاؤُکُمْ فَقَدِّمُوا بَعْضاً یَکُنْ لَکُمْ قَرْضاً وَ لَاتُخْلِفُوا کُلًّا فَیَکُونَ فَرْضاً عَلَیْکُمْ.» غرر الحکم: 54، حدیث 478 - 479؛ «إِنَّ الْعَاقِلَ یَنْبَغِی أَنْ یَحْذَرَ الْمَوْتَ فِی هَذِهِ الدَّارِ وَ یُحْسِنَ لَهُ التَّأَهُّبَ قَبْلَ أَنْ یَصِلَ إِلَی دَارٍ یَتَمَنَّی فِیهَا الْمَوْتَ فَلَا یَجِدُه.»
3- (3)) - اشاره به آیات: سوره نساء (4) : 78؛ «هر کجا باشید هر چند در قلعه های مرتفع و استوار ، مرگ شما را درمی یابد . و اگر خیری [ چون پیروزی و غنیمت ] به آنان [که سست ایمان و منافق اند ] برسد ، می گویند : این از سوی خداست . و اگر سختی وحادثه ای [ چون بیماری ، تنگدستی ، شکست وناکامی ] به آنان رسد [ به پیامبر اسلام ] می گویند : از ناحیه توست . بگو : همۀ اینها از سوی خداست. این گروه را چه شده که نمی خواهند [ معارف الهیّه وحقایق را ] بفهمند ؟ !» سوره انبیاء (21) : 35؛ «هر کسی چشندۀ مرگ است و ما شما را [چنانکه سزاوار است] به نوعی خیر و شر [ که تهیدستی ، ثروت ، سلامت ، بیماری ، امنیت و بلاست ] آزمایش می کنیم ، و به سوی ما بازگردانده می شوید .» شعرا (26): 87 - 89؛ «و روزی که [ مردگان ] برانگیخته می شوند ، رسوایم مکن ؛ * روزی که هیچ مال و اولادی سود نمی دهد ، * مگر کسی که دلی سالم [ از رذایل وخبایث] به پیشگاه خدا بیاورد.»

قرآن بررسی کنیم.

1 - ضریع؛ غذای اهل جهنم

اشاره

اما غذای آن کسانی که از آبادی به خرابی می روند، در کدام آیه بیان شده است؟ در این آیه:

« لَیْسَ لَهُمْ طَعٰامٌ إِلاّٰ مِنْ ضَرِیعٍ » (1)

کلمۀ «طعام» یعنی خوراکی. طعام لغتی عربی است که در فارسی نیز وارد شده است. اطعامِ طعام، یعنی خوراکی دادن به گرسنه. (2)این «ضریع» که خوراک آنها است، چیست؟ گیاه خشک بدمزۀ سختی است که در کویرهای عربی روئیده می شود. عرب های شترچران که در کویر بودند، با این گیاه آشنایی داشتند، و خدا می خواهد نمونۀ طعام روز قیامت افراد دست خالی را بگوید تا آنها خوب بفهمند.

یکی از حیواناتی که آرواره اش خیلی قوی است، شتر است. اما شتر اگر کمی از این گیاه را بخورد، تمام لثه اش خون آلود می شود. جویدنش خیلی مشکل است.

این گیاه در قیامت، فقط در زمین جهنم در می آید. معلوم می شود که نسوز است.

مگر می شود گیاه در آتش بیفتد و نسوزد؟ چرا نمی شود؟ مگر اینجا پنبۀ نسوز، آجر نسوز نساختند؟ این ها این طعام را نمی خورند، ولی قرآن مجید می گوید: به خوردشان می دهند، چون آزاد نیستند که نخورند و خوردنش اجباری است، چرا؟ برای این که این ها در دنیا برای هر گناهی - یا لفظاً یا عملاً - به خدا گفتند: دلم می خواهد انجام دهم. در مقابل این دل بخواهی ها، روز قیامت این لقمه را به خوردشان می دهند و دیگر نمی توانند به خدا بگویند: نمی خواهیم. خدا می گفت:

نماز بخوان! روزه بگیر! گناه نکن، گفتی: دلم نمی خواهد. این نمی خواهم ها را در نیا