جهنم از دیدگاه قرآن و حدیث (تفسیر موضوعی المیزان) صفحه 163

و از اين دو آيه به خوبي برمي‌آيد كه اگر خداوند گنهكاران را عذاب مي‌كند، اين عذاب كردنش به اقتضاي ربوبيتش نيست، وگرنه جا داشت تمامي افراد را عذاب كند و حال آن‌كه مشيتش به عذاب افراد معيني تعلق مي‌گيرد و معلوم است كه مشيتش تعلق نمي‌گيرد مگر به عذاب كردن آن افرادي كه نعمتش را كفران كرده‌اند. پس باز عذاب او مستند به گنهكاران است نه مستند به خود او.

علاوه بر اين‌كه از آيات كريمه قرآن برمي‌آيد كه اصولاً عذاب همان فقدان رحمت

تفاوت عذاب و رحمت خدا در چيست؟ (259)

است، هم‌چنان‌كه نقمت عدم بذل نعمت است و اين نرسانيدن نعمت و رحمت جز در مــورد افرادي كه به‌خاطر كفــر و گناه استعداد رحمــت و نعمت را از دست داده‌اند تحقق پيـدا نمـي‌كنـد، پـس در حقيقـت سبـب عـذاب، همـان نبودن سبـب رحمـت اسـت!

جمله: «عَذابيآ اُصيبُ بِهِ مَنْ اَشآءُ وَ رَحْمَتي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‌ءٍ،» خصوصيت عذاب و عموميت رحمت را بيان مـي‌كند. (1)

سريع نبودن برخي عقاب‌هاي الهي

«وَ اِذْ تَــأَذَّنَ رَبُّـكَ لَيَبْـعَثَـنَّ عَلَيْـهِـمْ اِلــي يَــوْمِ الْـقِيامَـــةِ مَـــنْ يَسُـومُهُـمْ سُـوآءَ الْعَــذابِ اِنَّ رَبَّــكَ لَـسَــريـعُ الْـعِــقابِ وَ اِنَّـــهُ لَـغَـفُـــورٌ رَحـيــمٌ،»

«و چون پروردگارت اعلام كرد كه تا روز قيامت بر يهودان كسي را مي‌گمارد كه

(260) جهنم از ديدگاه قرآن و حديث