جهنم از دیدگاه قرآن و حدیث (تفسیر موضوعی المیزان) صفحه 165

(262) جهنم از ديدگاه قرآن و حديث

نفاق تمرين كرده‌اند و همچنين از اهل مدينه هم منافقين هستند كه بر نفاق عادت كرده‌اند و تو اي محمد ايشان را نمي‌شناسي، ما مي‌شناسيمشان و به‌زودي در دو نوبـت عذابشان مي‌كنيم، آن‌گاه به‌سوي عذاب بزرگ باز خواهند گشت.

مقصـود از «عَـذاب» در دو نـوبت، بـه طـوري كـه بعضـي گفتـه‌اند، يك مرتبه در دنيا به اسير شدن و كشته شدن و بار ديگر در قبر عذاب شدن است.(1)

مستضعفين و مشخص نبودن مغفرت يا عذاب آن‌ها

«وَ اخَروُنَ مُرْجَوْنَ لاَِمْرِاللّهِ اِمّا يُعَذِّبُهُمْ وَ اِمّا يَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَ اللّهُ عَليمٌ حَكيمٌ،»

«و عده‌اي ديگر هستند كه كارشان محول به فرمان خدا شده، يـا عذابشـان مي‌كند و يا مي‌بخشدشان، كه خدا داناي حكيم اسـت.» (106 / توبه)

مستضعفين و مشخص‌نبودن مغفرت يا عذاب‌آن‌ها (263)

معناي تأخير انداختن ايشان به‌سوي امر خدا اين است كه وضع ايشان آن‌طور روشن نيست كه بتوان عذاب خدا را برايشان پيش بيني كرد و يا مغفرت و آمرزش او را، پس امر ايشان محول به امر خداست، تا او درباره ايشان چه بخواهد، هر چه او خواست همان خواهد شد.

اين آيه في نفسه و با قطع نظر از روايات با وضع مستضعفين تطبيق مي‌كند، كه در حقيقت مانند برزخي هستند ميان نيكوكاران و بدكاران، آيه شريفه عاقبت كار ايشان را مخفي داشته و آن را بر همان ابهام و نامعلوميش باقي گذارده، حتي در دو اسم شريفي هم كه در آخر ذكر كرده يعني اسم عليم و حكيم باز ابهام را رسانده، زيرا اين دو اسم دلالت دارند بر اين‌كه خدا درباره آنان بر مقتضاي حكمت و علمش رفتار مي‌كند، به‌خلاف دو اسمـي كـه در ذيـل آيه «وَ اخَروُنَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ،» (102 / توبه) آورده،