جهنم از دیدگاه قرآن و حدیث (تفسیر موضوعی المیزان) صفحه 26

كلمــه «وَقُودُ» را به كلمــه «نار» اضافه كرد بــراي اين بود كه انحصار را برساند و لازمـــه ايــن حصـر ايــن اســت كـه تكـذيــب كننـدگـان از كفـار، اصـــل در عــذاب و افــروختــــه شــدن آتشنـــد و ديگــــران بـــه آتــــش آنــــان مـي‌ســـوزنـــد.

توضيح: عقاب خدا چنان نيست كه از يك جهت معيني به انسان روي بياورد و در محل معيني گريبان آدمي را بگيرد و مانند عقاب غير خدا به شرايط مخصوصي متوجه آدمي بشود، مثلاً از بالاي سر و يا از پائين و يا در بعضي اماكن به انسان برسد و انسان بتواند از آن محل يا از آن ناحيه دور گردد و پا به فرار گذاشته خود را از گزند آن عقاب حفظ كند، بلكـه عقاب خـدا آدمـي را به عمـل خـود آدمـي و بـه گنـاهش مي‌گيـرد و

(44) جهنم از ديدگاه قرآن و حديث

چـون گنـاه در بـاطن آدمـي و در ظـاهرش هست و از او جـدا شـدني نيست، عقـاب خـدا هـم از او جـدا شـدنـي نيست و در نتيجـه خـود انسـان «وَقُـودُ» و آتش افـروز دوزخ مي‌شـود و بـه عبـارت ديگـر آتش از نهـاد خـود او مشتعـل مي‌گــردد و بـا اين فرض ديگر فـرار و قـرار معنـا ندارد، ديگـر نـه خلاصي تصور دارد و نه تخفيف، به همين جهت است كه خدا خود را شديدالعقاب خوانده است. (1)

هيزم‌هاي جهنم: انسان‌ها و سنگ‌ها

«فَاِنْ لَــمْ تَفْعَلُــوا وَ لَنْ تَفْعَلُــوا فَاتَّقُوا النّارَ الَّتي وَقُودُهَا النّاسُ وَ الْحِجارَةُ اُعِــــدَّتْ لِلْكافِريـــنَ،»

«و اگر نكرديد و هرگز نخواهيد كرد پس از آتشي كه هيزمش مردم و سنگ است

هيزم‌هاي جهنم: انسان‌ها و سنگ‌ها (45)

و براي كافران مهيا شده بترسيد.»(24 / بقره)