جهنم کمینگاه بزرگ صفحه 36

1- ر.ک: تفسیر قمی 264:2 ؛ تفسیر صافی 357:4 ؛ بحار 384:67 ح42 ؛ تفسیر نور الثقلین 544:4 ح29 ؛ و از منابع اهل سنّت ر.ک: مسند احمد 330:5 ؛ کنزالعمال ح 39434.

2- نک: تفسیر نمونه 254:20.

نسبت به اعمال خود سختگیر و موشکاف باشد، و جلوی عُجب و غرور ناشی از اعمال نیک را می گیرد.

به همین دلیل علی (علیهِ السَّلام) در خطبه معروف همام در توصیف پرهیزگاران می فرماید: فهم لانفسهم متهمون، و من اعمالهم مشفقون، اذا زکی احد منهم خاف مما یقال له، فیقول: انا اعلم بنفسی من غیری، و ربی اعلم بی منی بنفسی، اللّهم لا تؤاخذنی بما یقولون، و انی افضل مما یظنون، و اغفرلی ما لا یعلمون.

«آنها خویشتن را متهم می کنند، و از عمال خود بیمناکند، هرگاه یکی از آنها ستوده شود از آنچه درباره او گفته شده ترسان می گردد، و می گوید: من از دیگران نسبت به خویشتن آگاهترم، و پروردگارم نسبت به اعمالم از آگاهتر است! خداوندا! به آنچه آنها می گویند مرا مؤاخذه مکن، و مرا از آنچه آنها فکر می کنند برتر قرار ده، و آنچه را آنها نمی دانند بر من ببخش!».

اما اگر این سوء ظنّ در مورد مردم باشد ممنوع است، مگر در مواقعی که فساد بر جامعه غلبه کند که در آنجا خوش باوری درست نیست.(1)

و امّا سوء ظن نسبت به خدئاوند یعنی نسبت به وعده های او، نسبت به رحمت و کرم بی پایان او، بسیار زشت و زننده است، و نشانه ضعف ایمان و گاه نشانه عدم ایمان است.(2)

5- عبادت الهی را نکردن:

خداوند متعال در سوره مؤمن (غافر)، آیه 60 پس از اینکه رحمت خو.یش را برای دعا کنندگان بازگو می نماید، می فرماید:

إِنَّ الَّذیِنَ یَستَکبرُونَ عَن عِبَادَتی سَیدخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرینَ؛ .