معرفت معاد صفحه 119

در روایاتی از معصومان (علیهم السلام) واژه «قبر» معادل عالم برزخ دانسته شده است . (1)

امام سجّاد (علیه السلام) در برابر پرسشی درباره برزخ ؛ قبر را از هنگام مرگ تا روز قیامت ، برزخ می داند. (2)

در برخی از متون کلامی سده های نخستین و میانی اسلامی نیز، به جای کاربرد واژه برزخ ، از «مسأله قبر» استفاده شده است . چنانکه در اعتقادات شیخ صدوق و حاشیه شیخ مفید بر آن و سخنان علّامه حلّی ، از اعتقاد به حقّانیّت «مسأله قبر» سخن به میان آمده است . (3)

مسائل مهمّی در عالم برزخ مطرح می شود، از جمله : سؤال قبر، فشار قبر، بهشت و دوزخ برزخی ، عوامل مؤثّر در آلام برزخی و یا رفع آن و ارتباط عالم برزخ با دنیا.

1 _ 16. سؤال قبر

اشاره

یکی از عقاید مسلّم و قطعی اسلامی ، سؤال قبر است . از امام جعفر صادق (علیه السلام) روایت شده است  :

من أَنکر ثلاثه اشیاءَ فلیس من شیعتنا: المعراج و المساءَلَه فی القبر والشفاعه ، (4)

هر کس سه چیز را انکار کند، از شیعیان ما نیست : معراج ، سؤال قبر و شفاعت .

علّامه مجلسی می گوید: بدان که اجماعیِ مسلمانان است که در قبر سؤال می باشد و روح را برای سؤال به بدن بر می گردانند بلکه از ضروریات دین اسلام است و منکرش کافر است . (5)

1- الخصال، ص 119.
2- الکافی ، ج 3، ص 242.
3- ر.ک : الاعتقادات ، ص 58؛ تصحیح الاعتقاد، ص 98؛ کشف المراد، ص 424.
4- امالی صدوق ، ص 294.
5- حقّ الیقین ، ص 100.