معرفت معاد صفحه 348

لَیَصُدُّونَهُمْ عَنْ السَّبِیلِ وَیَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ * حَتَّی إِذَا جَاءَنَا قَالَ یَالَیْتَ بَیْنِی وَبَیْنَکَ بُعْدَ الْمَشْرِقَیْنِ فَبِئْسَ الْقَرِینُ )؛ (1)

و هر که از یاد خدای رحمن چشم پوشد، برای او شیطانی برانگیزیم که دمساز او باشد. و آن شیاطین آنان را از راه (حق ) بازمی دارند و آنان می پندارند که راه یافتگانند، تا آنگاه که او (با دمسازش )  به حضور ما آید، (به شیطان همدمش ) گوید: ای کاش میان من و تو، فاصله مشرق و مغرب بود، که چه بد دمسازی هستی!

آنچه در این آیات شریفه بیان شده ، نشان می دهد شیطانی که در دنیا کسانی را گمراه می کند، در آخرت در جهنّم همدم آنان گردیده و به آزارشان خواهد پرداخت . (2)

همدم بهشتیان ، خیرات حسان _ زنان خوش خوی پریچهره _ است و همدم دوزخیان ، کافران و منافقان و شیاطین اند. و بر هر انسانی ، یک همدم شیطانی است . (3) امیرمؤمنان (علیه السلام)

در اوصاف دوزخیان می فرماید: آنان با بدکاران و شیاطین همدم می شوند. (4)

21 _ 38. نزاع و جدال اهل جهنّم

دوزخیان با یکدیگر و با شیاطین درگیری دارند. قرآن مجید از درگیری میان پیشوایان اهل جهنّم با پیروانشان و نیز نفرین پیروان بر رؤسای خود و هم چنین نزاع شیطان با دوزخیان خبر داده است . (5)

شیطان می گوید: همانا خدا به شما وعده داد وعده راست . و من به شما وعده دادم و با شما خلاف کردم ، و مرا بر شما هیچ تسلّطی نبود جز آن که شما را فرا خواندم و اجابتم نمودید، پس مرا سرزنش نکنید و خود را سرزنش کنید. (6)

1- الزخرف ، آیه 36 _ 38.
2- مناهج البیان (جزء سی ام )، ص 196.
3- تفسیر نورالثقلین ، ج 8، ص 120.
4- صفات الشیعه ، ص 44.
5- ر.ک : البقره ، آیه 166 _ 167؛ ص ، آیه 59 _ 64؛ ابراهیم ، آیه 22.
6- ابراهیم ، آیه 22.