معرفت معاد صفحه 350

ذلّت و خواری در عذاب می مانند سپس خداوند در پاسخ منفی به آنان می فرماید :

(قَالَ اخْسَئُوا فِیهَا وَلاَ تُکَلِّمُونِی )؛ (1)

خدا گوید دور شوید در آن جا، و با من سخن مگویید.

در این هنگام ، از هر گشایش و راحتی ناامید می شوند و درهای جهنّم به رویشان بسته می شود و بر آنان دوام می یابد، از مصایب هلاک و فریاد و دم برآوردن و فغان و شیون . (2)

اهل جهنّم پس از دخول به جهنّم و گرفتاری در آن ، آگاهی دارند که اهل بهشت در ثوابی بزرگ و نعمتی جای دارند. از آنان خواهش می کنند که غذایشان دهند یا سیرابشان نمایند تا پاره ای از عذاب های دردناک از آنان کاسته شود. همان طور که خداوند عزوجل در قرآن عزیز گفته است : (وَنَادَی أَصْحَابُ النَّارِ أَصْحَابَ الْجَنَّهِ ...)؛ (3)جواب بهشتیان چهل

سال طول می کشد. سپس در پاسخی با زبان تحقیر و اهانت به دوزخیان می گویند: (إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَی الْکَافِرِینَ )؛ (4)خداوند اینها را بر کافران حرام کرده است . (5)

23 _ 38. حسرت و اندوه بی پایان جهنّمیان

یکی از آلام جانسوز دوزخیان ، حسرت و اندوه فراوان آنها است . به این موضوع به مناسبت در بیان برخی فصول و ابعاد عالم آخرت در این نوشتار، اشاره شده است . در این جا به شرحی کوتاه بسنده می شود. در قرآن مجید آمده است  :

(أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ یَاحَسْرَتَا عَلَی مَا فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللَّهِ )؛ (6)

تا آن که (مبادا) کسی بگوید: دریغا بر آنچه در حضور خدا کوتاهی ورزیدم .

1- المؤمنون ، آیه 108.
2- الدروع الواقیه ، ص 279.
3- الاعراف ، آیه 50.
4- الاعراف ، آیه 50.
5- الدروع الواقیه ، ص 277.
6- الزمر، آیه 56.