برزخ و معاد از دیدگاه قرآن و روایات صفحه 174

حدوث و قدم نفوس و ارواح انسان ها است. البتّه این بحث منحصر در حوزه فلسفه و یا کلام نمی شود بلکه بیشتر صاحب نظرانی که به گونه ای تعلّق به شریعت دارند، اعم از محدّثین و مفسّرین، متکلّمین و فلاسفه و حتّی عرفا وارد این معرکه آراء شده و موضعی مبنی بر حدوث و یا قدم ارواح اتّخاذ نموده و نظرات مختلف و گاه متضاد ارائه نموده اند. این خود کافی است تا اهمّیت این بحث را روشن سازد. در این زمینه مرحوم مجلسی در بحار بیش از بیست و هشت دیدگاه را ذکر نموده است که این اقوال گوناگون خود حکایت از دشورای فهم بحث خودشناسی دارد و ما از ذکر همه آن ها صرف نظر نمودیم، زیرا اکثر آن ها واضح البطلان است و به طور کلّی مهم ترین اقوالی را که مناسب است و بیشتر مورد توجّه می باشد،

ابتدا به دو دیدگاه تقسیم بندی کرده و به طور خلاصه یادآور می شویم:

الف) افلاطون و پیروان او نفوس را قدیم می دانند و معتقدند که ارواح انسانی، موجودات مجرد عقلی هستند که بعد از حدوث بدن، از عالم مجردات نزول کرده و هر کدام به بدن خاص خود تعلّق می گیرد.

افلاطون در رساله تیمائوس به صراحت می گوید: «روح کارش این است که ما را از سرزمین پست برهاند و به آسمان که قرارگاه موجودات هم نوع خود اوست، پیوند دهد؛ زیرا ما موجودات زمینی نیستیم. بلکه اصل و مایه ما آسمانی است و هنگام پیدایش ما روح ما از آن جا آمده و به ما پیوسته است».((1))