سوشیانت منجی ایرانویج صفحه 104

بخش سوم: پیش گویی های جاماسپ

اشاره

پیش گویی های

جاماسپ(1) ظاهراً پس از برافتادن خاندان هخامنشی، تسخیر ایران از طرف اسکندر مقدونی و استیلای شاهان سلوکی بر سرزمین های آسیایی، به تدریج از بطن ضد هلنی «مغان» زرتشتی ایران شکل گرفته است. این پیش گویی ها که در محافل غیر ایرانی

به عنوان «پیش گویی های هیستاسپ Apocalypsed Hystaspes»(2) شهرت یافت، با پیش گویی های

بهمن یشت همانندی بسیار دارد، حتی منشاء این دو را یکی دانسته اند که بیانگر علائم ظهور سوشیانس در اوایل عصر پارتی (اشکانی) است. (3) پیش گویی های

جاماسپ در دو بخش آمده: یکی به عنوان «جاماسپ نامه» (پهلوی: Ĵāmāsp-nāmag) درباره پایان هزاره زرتشت و در پاسخ به ویشتاسپ شاه در چهار فصل و دیگری به عنوان «یادگار جاماسپی» (پهلوی: Ayādgar ī Ĵāmāspig) درباره تاریخ جهانی ایران، که از تلفیق این دو اثر می توان به روایت نسبتاً کاملی از پیش گویی های جاماسپ دست یافت. درباره جاماسپ نامه تاوادیا می نویسد:

«فصل یکم شرح احوال و اوضاع در پایان هزاره زرتشت است، شبیه آن چه که در زند وهومن یشت 2/23 به بعد است. فصل دوم از آفت های طبیعت و آشوب ها و جنگ ها یاد می کند. ولی قطعاً جاماسپ نمی توانسته است پیش گویی کند، چه پاره ای از این پیش آمدها پیش از روزگار وی روی داده است. فصل سوم به صورت یک گفتگو میان اُهرمزد و زَرَتوشت و بر سر رستخیز

1- . جاماسپ (ĵāmāspa) به تصریح اوستا از خاندان هوگو (Hōgva) یاد شده، هم از خردمندان و دانایان روزگار که او را حکیم خوانده اند، هم از دولتمردان زمان خود که وزیر و پیشکار کی گشتاسپ (ویشتاسپ)شاه کیانی بوده است. برادر جاماسپ، فراشئوشترا نیز وزیر بزرگ ویشتاسپ شاه، پدر زن زرتشت سپیتمان پیامبر و خودِ جاماسپ داماد زرتشت بود، یعنی پوروچیستا puručistā یکی از سه دختر زرتشت را به زنی داشت (یسنا 53/3). جاماسپ بنا به روایات نخستین کسی است که آموزه های زرتشت را در کتاب اوستا جمع و تدوین کرد، گویند نوشتن «اوستا و زند» را جاماسپ حدود سال 591 ق.م به انجام رسانید؛ آن گاه وی پس از زرتشت که موبدان موبد و پیشوای دین شده بود، بنا به گزیده های زادسپرم (25/7) در شصت و چهارمین سال دین و 16 سال پس از رحلت زرتشت، و چنان که جکسن و پیروان او معتقدند به سال 567 ق.م درگذشت. Jackson, Zoroaster..., 1932, pp.21, 67, 76, 117, 136, 137, 181.
2- . در این باره ر.ک: بخش سروش های غیبی هیستاسپ (پیشگویی گشتاسپ) در همین کتاب.
3- . درباره همانندی های پیش گویی های گشتاسپ و بهمن یشت و منشاء این دو رساله ر.ک: آیین شهریاری در شرق، ک. ادی، ترجمه فریدون بدره ای، ص20%21، 40%44، 88، 291%292 و 540.