معاد صفحه 113

در آستانه قیامت ، آن اءجل به سر آمده و آن نظام بهم ریخته ، خورشید و ماه همچون آسمان و زمین دگرگون شده و تمام مدارها و حساب ها و نورافشانی ها و جنب و جوش هایی که در سایه آن نورها و حرارت ها بوده از بین می رود ، چنانکه قرآن می فرماید: اذا الشَّمسُ کُوِّرَت (372) خورشید به تاریکی می گراید و آن دامن نورانی وگسترده اش همچون طومار و پارچه ای درهم پیچیده می شود .

ماه هم که در نور و حرکت تابع خورشید است ، همین که بساط آسمان و خورشید بهم خورد ، نمی تواند کوچک ترین استقامتی از خود نشان دهد ، لذا آن هم نور خودش را از دست می

دهد . وَ خَسَفَ القَمَرُ(373)

در این نظام حرکت ها طوری تنظیم شده که کرات آسمانی بهم نمی خورند و اصطحکاکی با هم ندارند ، مثلاً خورشید برخوردی با ماه ندارد ، لاالشَّمسُ یَنبَغی لَها اءن تُدرِکَ القَمَرَ(374) ولی در زمانی که قیامت به پا شود ، این نظام بهم خورده و خورشید و ماه هر یک از مدار اصلی خود خارج و در یکجا جمع می شوند . وَ جُمِعَ الشّمسُ والقَمَرُ(375)

وضع ستارگان

ستارگانی که قرآن در باره آن فرموده است : کلُّ فی فَلَکٍ یَسبَحون (376) هر یک از خورشید و ماه و سایر ستارگان (377) در فلک و مدار مخصوص خود در حرکت هستند ، در آن روز از مدار خود بیرون آمده و همچون کشیدن زنجیر از میان دانه های گردنبند ، همه متفرّق می شوند ، واذا الکَواکِبُ انتَثَرَتْ(378)

آری ، هر چه در دنیا نظم و حساب بوده در آنجا نثر و از هم پاشیدگی است و هر چه در دنیا نور و زینت داشته اند ، زَیّنّا السَّماءَ الدُّنیا بِمَصابِیحَ(379) در آنجا به تاریکی می گرایند . واذا النُّجومُ انکَدَرَتْ(380)

هر چند ستارگان در دنیا راهنمایان بشر بودند و در خشکی و دریاها وسیله هدایت و راه یابی و تشخیص قبله و جهت قرار می گرفتند ، و هوالَّذی جَعَل لَکم النُّجومَ لِتَهتَدوا بِها فی ظُلماتِ البَّرِ و البَحرِ(381) امّا به هنگام بر پایی قیامت ، نورشان گرفته و آثار هدایت آنها محو و نابود می شود . فاِذَا النُّجومُ طُمِسَتْ(382)

وضع زمین و کوهها

این زمینی که همچون گهواره حرکتی آرام بخش دارد و یکی از نعمت های بزرگ خداوند نسبت به بندگان همین آرام بودن آن است ، اءلَم نَجعَلِ الاَرضَ مِهادا(383) به هنگام بر پایی قیامت چنان می لرزد که خداوند نام آن را زلزله بسیار بزرگ نهاده است ، اِنّ زَلزَلَهَ السّاعَهِ شَی ءٌ عَظیمٌ(384) و می فرماید: واذا زُلزِلَتِ الاَرضُ زِلزالَها(385) زمانی که زمین ، لرزه ای وحشتناک پیدا کند .