معاد صفحه 124

با لغت و کلمه یوم در قرآن آمده و آیات دیگری درباره اوصاف قیامت آمده است که مرحوم فیض آن را بیان نموده است . (468)

گسستن وسائل و رابطه ها

در قرآن می خوانیم : مردم در قیامت به طور فردی مبعوث می شوند ، (469) و مراد از فرد بودن آن است که هیچ قدرت و نیرویی قادر بر کمک رسانی نیست . (470) در توضیح این حقیقت می گوییم : تمام اسباب و وسائلی که در دنیا به کمک انسان می آید ، در آخرت هیچ گونه کارایی برای او نمی تواند داشته باشد از جمله :

1 رشوه ، هدیه و غرامت . در دنیا گاهی انسان با هدیه و غرامت خود را از گرفتاری نجات می دهد ، امّا در قیامت چنین نیست . قرآن می فرماید: لا یُؤ اخِذ مِنها عَدلٌ(471) در قیامت به جای کفر و بی دینی و گناهان ، بدل و غرامت و بازخرید در کار نیست .

2 رابطه وپارتی . یهود عقیده داشتند که چون نیاکانشان پیامبرند ، از این رابطه و پارتی استفاده کرده و در آخرت از عذاب معاف خواهند بود ، امّا قرآن می فرماید: لا یُقبَلُ مِنها شَفاعَه هیچ شفاعتی در مورد آنان پذیرفته نیست . (472)

3 عذرخواهی . در دنیا گاهی عذرخواهی واظهار ندامت وتقاضای عفو و بخشش می تواند وسیله نجات باشد ، امّا در قیامت هرگز . قرآن می فرماید: لایَنفَعُ الَّذینَ ظَلَمُوا مَعذِرَتُهُم (473) در قیامت عذرخواهی ستمگران بی فایده است .

4 وابستگی و پیوندها: ستمگرانی که به واسطه محبّت و وابستگی به معبودهای

غیر الهی چند روزی بر مردم ستم کردند ، در آخرت تا عذاب الهی را می بینند ، منکر این پیوندو دوستی ها شده واز معبودها وپیروان خود انزجار می جویند ، قرآن می فرماید: تَقَطَّعت بِهِمُ الاَسبابُ(474) دیگر سودی ندارد ، زیرا تمام اسباب در آن روز به کلّی قطع ودستشان از همه جا کوتاه است .

5 یاری خواستن . گاهی انسان در دنیا به خدمتکاران و زیردستان خود کمک کرده و یا فریادرس دیگران بوده و یا به یاری دیگران دلبسته بوده است ، امّا در قیامت هرگز چنین نیست و هیچ کس نمی تواند به نیاز زیر دست و فرو دست خود پاسخ دهد . یَومَ لایُغنِی مَولیً عَن مَولیً شَیئاً(475)

6 حیله و نیرنگ . در دنیا گاهی ممکن است کارها با حیله و فریب و توطئه پیش رود ، (البتّه برای مدّت کوتاهی ) امّا قرآن می فرماید: یَومَ لایُغنِی عَنهُم کَیدُهُم شَیئاً(476) در قیامت هرگز مکر وحیله کوچک ترین اثری در نجات انسان ندارد .