معاد صفحه 136

حضرت علی علیه السّلام فرمود: خداوند در روز قیامت َلیومَ اَحکُمُ بَینَکُم بِعَدلی وَ قِسطِی لایُظلَمُ الیَومَ عِندی اَحدٌ اَلیَومَ آخِذُ لِلضَّعیفِ مِنَ القَویّ بِحَقّه و لِصاحِبِ المَظلَمَهِ بِالمَظلِمَه بالقِصاصِ مِنَ الحَسَناتِ و السّیئاتِ . . . اِلاّ مَظلَمَهٌ یَهبُها لِصاحِبِها(535) امروز در میان شما به عدالت حکم می کنم و به هیچ کس در دادگاه من

ظلم نمی شود ، امروز حقّ ضعیف را از قوی می گیرم ، امروز به نفع مظلوم از ظالم (یا از طریق گرفتن کارهای نیک ظالم و قراردادن آن در پرونده مظلوم و یا از طریق برداشتن گناهان مظلوم و اضافه نمودن آنها به گناهان ظالم ) دادخواهی می کنم . تا اینکه فرمودند: تنها آن دسته از ظالمان امروز نجات می یابند که مظلوم و کسی که به او ظلم کرده اند ، از حقّ خودش بگذرد .

گفتگوها در حال حساب

امام صادق علیه السّلام در تفسیر آیه فَلِلّهِ الحُجَّهُ البالِغَه (536) می فرماید: روز قیامت به انسان گناهکار خطاب می شود: آیا می دانستی که راه تو کدام بود و وظیفه تو چه بود ؟ اگر بگوید: می دانستم ، از او می پرسند: چرا عمل نکردی و اگر بگوید: نمی دانستم ، به او گفته می شود: چرا یاد نگرفتی ؟ (537)

در حدیث دیگری می خوانیم : خداوند با وجود حتّی یک نفر صالح و باتقوا که در یک محلّه و منطقه ای زندگی می کند ، بر سایر افراد آن محل احتجاج کرده و می فرماید: مگر فلان مؤ من که گرفتار کار خلاف نشد ، در میان شما و در همسایگی شما نبود ؟ و مگر شما حرف او را نشنیدید و گریه های او را در دل شب و اعمالش را در روز ندیدید ؟ (538) چراشما مانند او و در راه او نبودید ؟

در دادگاه عدل الهی بعضی برای نجات خود می گویند: خدایا ! تو به ما مال و زیبایی و

یا گرفتاری دادی که وسیله گناه و انحراف ما شد ! خداوند در آن هنگام بندگان صالحی را که مال و زیبایی و یا شدائد و گرفتاری ها آنان را گمراه نکرده به عنوان نمونه شاهد می آورد و می فرماید: مگر حضرت یوسف و مریم زیبایی نداشتند ؟ و مگر ایّوب گرفتار سخت ترین بیمارها نشد ؟ و بدین نوسیله انسان در دادگاه قیامت محکوم شده و بهانه ها و عذرهایش بی نتیجه می ماند .

قرآن می فرماید: نمونه انسان با ایمان ، زن فرعون است که در کاخ و دربار فرعون زندگی می کرد ، امّا هرگز به آن نظام و طاغوت آلوده نشد و اراده محکم تر از فولاد او برتمام شرایط محیطی و زمانی و اقتصادی حاکم شد . همان گونه که نمونه انسان کافر را همسران حضرت لوط ونوح معرّفی می کند که در خانه وحی و بر سر سفره وحی و در کنار تربیت کنندگان معصوم آن هم برای مدّتی بس طولانی زندگی کردند ، ولی بخاطر آنکه تصمیم بر اصلاح و هدایت خود نداشتند ، همچنان در کفر باقی ماندند و هنگام قهر خداوند آنان نیز عذاب شدند .

بنابراین در هر زمانی افرادی وجود دارند که در قیامت برمردم حجّت باشند .

خجالت و شرمندگی