معاد صفحه 188

از قیامت امثال من چه می توانند بگویند یا بنویسند ، جایی که حضرت علی علیه السّلام می فرماید: نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده است ، ما به غیب و عالم ملکوت جز راه وحی راه دیگری نداریم ، لذا به سراغ قرآن می رویم و از میان صدها آیه که درباره وضع کفّار و مجرمان بیان شده ، بعضی از آیات را به ترتیب اندام انسان بیان و ترجمه کرده و بدان اکتفا می کنیم :

وضع عقل

قرآن می فرماید: وَتَرَی النّاسَ سُکاری وَما هُم بِسُکاری وَلکِنَّ عَذابَ اللّهِ شَدیدٌ(765) در وقت زلزله و بپاشدن قیامت مردم را مست و بدون اندیشه می بینی ، ولی در واقع آنها مست نیستند ، امّا عذاب خداوند آنقدر شدید است که هوش از سر آنها ربوده است .

البتّه در کنار این گیجی و حیرت زدگی ، یک نوع امنیّت و نشاط برای مؤ منان است که در بخش های آینده انشاءاللّه مطرح خواهیم کرد .

وضع پیشانی و چشم ها

قرآن می فرماید: یَومَ یُحمی عَلَیها فِی نارِ جَهَنَّمَ فَتُکوی بِها جِباهُهُم وَ جُنُوبُهُم وَ ظُهُورُهُم هذا ما کَنَزتُم لاَنفُسِکُم . . . (766) ثروتمندان و زراندوزانی که از مال و ثروت خود در راه خدا انفاق نمی کنند ، در آن روز همان درهم و دینار را داغ کرده و بر پیشانی و پهلو و پشت آنان می گذارند و به آنان گفته می شود: این همان چیزی است که در دنیا به عنوان دارایی و کنز برای خود ذخیره کرده اید .

از شدّت ترس و وحشت چشم ها از حرکت می ایستد و به یک نقطه دوخته می شود ، تَشخَصُ فِیهِ الاَبصارُ(767) یا در آن روز آنان چشمان اشک آلود و خاشعی دارند . خاشِعَهً اَبصارُهُم (768)

و در آیات دیگری می خوانیم که گناهکارانی در آن روز کورند وهنگامی که می پرسند: ما در دنیا چشم داشتیم چرا در اینجا نابینا هستیم ؟ به آنان جواب داده می شود: همان گونه که نسبت به آیات ما در دنیا فراموشکار بودید و چشم از آن فرو می بستید ،

در اینجا هم چشم بسته و فراموش شده هستید . (769)

امام باقرعلیه السّلام در تفسیر آیه مَن کانَ فِی هَذِهِ اَعمی فَهُوَ فِی الا خِرَهِ اَعمی (770) هرکه در دنیا نابینا شد در آخرت هم نابیناست ، با بیان جالبی می فرماید: کسانی که آفرینش آسمان ها و زمین و گردش شب و روز و خورشید و ماه و آن همه نشانه های شگفت الهی را دیده ، ولی خدا را نشناخته اند و در عمل مانند کسانی هستند که گویا هیچ اثری از خدا ندیده و کوردلانی سنگدل همچنان به زندگی حیوانی خود غافلانه ادامه می دهند ، در قیامت هم نابینا محشور می شوند . (771) آری ، کوری آن روز ، عکس العمل کوردلی امروز آنهاست .