معاد صفحه 31

قرآن به کسانی که داد و ستد دارند می فرماید: وای برکم فروشان ، کسانی که وقتی از مردم پیمانه می گیرند و خرید می کنند ، سعی دارند تمام بگیرند ، لیکن هر گاه بنا دارند پیمانه بدهند و یا وزن نمایند و بفروشند کم می دهند ، سپس می فرماید: اءلا یَظنُّ اولئک اءنّهم مَبعوثون لِیَومٍ عظیم (80) آیا این کم فرشان نمی دانند که برای روزی بسیار بزرگ مبعوث خواهند شد ؟ و در دادگاه عدل الهی باید پاسخ آن همه کم فروشی را بدهند ؟

در اینجا قرآن با یادآوری قیامت جلو کم فروشان را می گیرد ، البتّه این نمونه ای از نقش معاد بود و گرنه ایمان به معاد در تمام مسائل اقتصادی اعمّ از

تولید ، توزیع ، مصرف ، مدیریّت ، بازرگانی و تجارت و هر نوع فعّالیّت دیگر نقش مهمّی دارد ، به خصوص در مساءله ولخرجی و اسراف .

نقش معاد در مسائل نظامی

قرآن می فرماید: گروهی از بنی اسرائیل نزد یکی از پیامبران خود آمده و گفتند: ما بنا داریم در راه خدا با متجاوز ستمگر بجنگیم ، لیکن نیاز به یک فرمانده لایق داریم ، پیامبر فرمود: من فکر نمی کنم که شما مرد جنگ باشید ، آنان گفتند: با این همه ستمی که از متجاوز می کشیم حتماً آماده جنگ در راه خدا هستیم . پیامبر گفت : خداوند طالوت را که فردی شایسته و نیرومند و آشنا به مسائل رزمی است ، به عنوان فرمانده شما معرّفی می کند .

آنگاه مردم در برابر این وعده و فرمان پیامبر ، به چند دسته تقسیم شدند:

گروهی از داوطلبان جبهه و جنگ بعد از شعارهای زیاد همین که فرمان جنگ صادر شد در همان مرحله ی اوّل نافرمانی کرده و فرار نمودند .

گروهی دیگر فقر مالی فرمانده را بهانه قرار داده و از رفتن به جبهه سرباز زدند .

گروه دیگر با اینکه قول داده بودند که در آزمایشی که خداوند از آنها می گیرد استقامت کنند ، امّا بی صبری کرده و مردود شدند . (81)

گروه دیگری گرچه به هنگام صدور فرمان جنگ نترسیدند ، امّا همین که لشکر قدرتمند دشمن را دیدند خود را باخته و گفتند: ما امروز طاقت مبارزه نداریم .