معاد صفحه 55

اگر ترس به خاطر دلبستگی به دنیا و جدایی از مال و فرزند و همسر است ، باید بدانیم که اگر خداوند در آستانه مرگ ما را از خانه و مال و فرزند فانی جدا می کند ، در عوض نعمت های دیگر (که قابل قیاس با نعمت های دنیا نیست ، ) در اختیارمان قرار می دهد . پس باید در دنیا سعی کنیم که زاهد باشیم و نگذاریم حبّ دنیا در دل ما آنچنان اثر کند که جدایی از آن مثل کندن چسب زخم از پشت دست ، سبب زجر ما شود .

البتّه منظور این نیست که مال و ثروت بد است ، بلکه علاقه و وابستگی به آن خطرناک است که سبب ترس از مرگ و جدایی از آن می شود . زیرا مالی

که بتوان با آن آخرت را آباد کرد ، باعث اشتیاق انسان به مرگ و ترک دنیا می شود .

اگر ترس به خاطر تصوّر ورود به یک مرحله مبهم و تاریک و خطرناک است ، باید بدانیم که راه مرگ تاریک نیست ، بلکه پاگذاردن به یک مرحله از مراحل تکاملی انسان است و در جای خود لازم و زیباست . زیرا مرگ و حرکت به سرای دیگر و طیّ کردن مراحل تکاملی ، یکی پس از دیگری سبب رشد و امری لازم و ضروری است .

اگر بیم مرگ به خاطر کمی توشه راه و ایمان و عمل صالح است ، باید خودمان رابا توشه تقوا مجهز نماییم . همان گونه که قرآن کریم سفارش می فرماید: وتَزوّدوا فَانّ خَیرَ الزّادِ التَّقوی (157) توشه بردارید که بدون شک بهترین توشه های راه شما تقوا می باشد .

اگر به خاطر تخلّفات و گناهان بسیاری است که مرتکب شده ایم ، باید ضمن توبه و جبران آن ، بدانیم که خداوند ارحم الرّاحمین است و رحمت او بر غضبش پیشی دارد .

پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمود: لو تَعلَمونَ قَدرَ رَحمَهِ اللّه لَاتّکلتُم علَیها(158) اگر می دانستید که چقدر لطف و رحمت خداوند بزرگ است ، بر آن تکیه واعتماد می کردید و هرگز به خود ترس راه نمی دادید .

آری ، اساس ترس ما از مردن ، همان ضعف عملکرد و تخلّفات زیاد ماست که آن هم با توبه و کارهای خوب و امید صادقانه ، قابل جبران

است .

توبه ، ابعاد و شرایط آن