معاد صفحه 56

معنای توبه

توبه به معنای برگشت است ، لذا در قرآن ، هم به خداوند نسبت داده شده و هم به انسان . (159) توبه خدا یعنی برگرداندن لطف و رحمت خود بر بندگان و توبه انسان به معنای برگشت او از حالات و اعمال فاسد گذشته خود است و لذا در هر توبه انسان دو توبه از خدا می بینیم ؛

یکی برگرداندن لطف خودش به بندگان گناهکار است که با این لطف انسان متوجه بدی های خود می شود و پس از این توجه ، انسان نیز توبه کرده و از افکار و اعمال خودش پشیمان شده و برمی گردد . و دیگری پذیرش توبه انسان است که بار دیگر خدا لطف کرده و توبه او را می پذیرد .

همانند پدری که لطف می کند و سرمایه ای را به فرزندش می بخشد و این فرزند با همان سرمایه ، اجناسی تهیه می کند ، دوباره پدر ، آن اجناس را با قیمت چند برابر از پسرش می خرد که در واقع یک تجارت و سود فرزند ، میان دو لطف پدر قرار دارد .

بنابراین یک توبه انسان میان دو توبه خدا قرار گرفته است ، بدین ترتیب که

ابتدا خداوند توفیق توجه به عیب ها را به انسان عطا می فرماید ،

آنگاه انسان پشیمان شده و از آن عیب ها و گناهان توبه می کند ،

و سپس خداوند توبه او را می پذیرد که این لطفی دیگر است .

قرآن این حقیقت را چنین بیان می فرماید:

ثمّ تابَ عَلیهِم لِیَتوبُوا اِنّ