معاد صفحه 61

. زیرا این فریاد قرآن است که می فرماید:

و اِنّی لَغفّار لِمَن تابَ و آمَن و عَمِلَ صالِحاً ثمّ اهتَدی (168) بدون شک من آمرزنده کسانی هستم که توبه نمایند و ایمان آورده و عمل شایسته انجام دهند ، لیکن هدایت آنان نیز صحیح باشد .

در روایات پیرامون این آیه می خوانیم : مراد از جمله اِهتَدی در پایان آیه آن است که علاوه بر تمام کارهای گفته شده باید تابع رهبری الهی و هدایت به سوی ولایت پیامبر و اهل بیت اوعلیهم السّلام و در مسیر خدا باشد . (169)

در آیه ای دیگر می خوانیم که حضرت نوح به مردم می گوید: اءنِ اعبُدوا اللّه و اتّقوهُ و اءطیعونِ یَغفِرْ لکم (170) شما بندگی خدا کنید و تقوا داشته باشید و از رهبری من پیروی نمایید تا خداوند شما را بیامرزد .

بنابراین شرط اساسی تمام اعمال صالح ، ولایت وپیروی از رهبر الهی است .

راههای توبه و جبران

در آیات قرآن و روایات برای آمرزش و جبران گناهان ، دستورات و رهنمودهایی رسیده که ما چند نمونه از آنها را بیان می کنیم :

1 صدقات و کمک های پنهانی .

قرآن می فرماید: اِن تُبدُوا الصَّدَقاتِ فَنعِمّا هِیَ واِن تُخْفوها وتُؤ تُوهَا الفُقراءَ فهوَ خَیرٌ لکم و یُکفِّرُ عنکم من سیّئاتِکم (171) اگر به فقرا آشکارا کمک کنید کار نیکویی انجام داده اید ، ولی اگر همین صدقات و رسیدگی به فقرا پنهانی و مخفیانه باشد ، برای شما بهتر است و کفّاره گناهان و سبب جبران بدی های شما می شود .

2 هجرت و جهاد .