معاد صفحه 85

پس نسبت دادن قبض روح و جان گرفتن ، هم به خدا و هم به ملک الموت و هم به فرشتگان صحیح است ، همان گونه که نوشتن را می توان هم به انسان و هم به دست و هم به قلم نسبت داد . زیرا قلم در اختیار دست و دست در اختیار انسان است .

بر فرض ملک الموت یارانی که به شرق و غرب عالم اعزام کند نداشته باشد ، او که مثل ما موجودی مادّی نیست که حضورش در یک لحظه در چند مکان ، غیرممکن و یا مشکل ساز باشد .

پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله در شب معراج از ملک الموت پرسید: چگونه در یک لحظه هم در شرق عالم حاضر می شوی و هم در غرب ؟ او گفت : تمام دنیا نزد من مثل یک سکّه در کف دست شماست . (264)

وظیفه ما بر بالین محتضر

پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمود: جمله لااله الاّ اللّه را به کسی که در حال جان دادن است تلقین نمایید ، همانا کسی که آخرین کلامش این جمله باشد ، داخل بهشت می شود . (265)

امام صادق علیه السّلام فرمود ابلیس یاران خود را ماءمور می کند که در لحظه مرگ انسان حاضر شوند و او را

به کفر و یا تردید کشانده و در چنین حالی جان دهد و لذا هر گاه بر بالین افرادی که در آستانه مرگ هستند حاضر شدید ، شهادت به توحید ، لا اله الاّ اللّه و گواهی بر نبوّت ، اءشهَدُ اءنّ مُحمّدا رَسولُ اللّه را آنقدر تکرار و به او تلقین نمایید تا وقتی که از دنیا برود .

در روایات دیگری چنین می خوانیم : علاوه بر شهادت بر توحید و نبوّت ، گواهی بر امامت امامان معصوم یکی پس از دیگری نیز به محتضر تلقین شود . (266)

البتّه این گواهی ها باید بر اساس ایمان و یقین باشد و ما هم باید بر اساس مهر و محبّت این جملات را به او تلقین نماییم .

در کتاب های معتبر و رساله های عملیّه ، دعایی وارد شده که مستحبّ است به افراد در حال مردن تلقین شود و آن دعا این است : الّلهُمَّ اغفِرلِیَ الکَثِیرَ مِن مَعاصِیکَ وَاقبَل مِنِّی الیَسِیرَ مِن طاعَتِک یا مَن یَقبَلُ الیَسیرَ وَ یَعفُو عَنِ الکَثیرِ اِقبِل مِنِّی الیَسِیرَ واعْفُ عَنِّی الکَثیرَ اِنّکَ اءنتَ العَفوُّ الغَفورُ الّلهم ارحَمْنی فَاِنّکَ رَحِیمٌ(267)