معاد صفحه 99

در روایات می خوانیم : بعضی از اعمال انسان مانند نماز ، زکات ، حج و روزه و همچنین علاقه های قلبی و روابط سیاسی انسان (ولایت و رهبری ) در قیافه های بسیار زیبا نزد انسان حاضر شده و می گویند: ما همان اعمال صالح تو هستیم ، و بدین وسیله انسان را در عالم برزخ شاد می نمایند . (318) امّا اگر کافر بمیرد ، انواع تاریکی ها ، فشارها ، شیاطین و گزندگان همدم او هستند . (319)

حالات برزخیان

با توجه به اینکه پس از جان دادن و در قبر عالم برزخ انسان شروع می شود ، آیا زنده ها می توانند حالات برزخیان را احساس نمایند ؟

در پاسخ می گوییم : خدایی که آتش را در دل چوب و درخت مخفی می کند ، می تواند عذاب قبر را هم در دنیای برزخ از چشم ما مخفی نماید .

خدایی که جبرئیل را نزد پیامبرش می فرستد ومردم او را مشاهده نمی کنند ، می تواند دو فرشته هم برای سؤ ال و عذاب قبر بفرستد و مردم آنها را نبینند .

همان گونه که انسان در خواب با کاوسی بد زجر می کشد و مثلا مار و عقرب هایی او را می گزند و او ناله ها می زند ، ولی ما چیزی در کنار او نمی بینیم و در ظاهر او را آرام می یابیم ، اموری نیز که در برزخ می گذرد چنین است ، یعنی از چشم مادّی ما پنهان است .

گوشه ای از عوامل عذاب برزخی

در روایات عوامل متعددی برای عذاب برزخی برشمرده شده است از جمله :

1 سبک شمردن نماز .

2 یاری نکردن ضعیفان .