راه بهشت صفحه 266

1- 743) مریم / 39.

2- 744) تفسیر قمّی / 411؛ بحارالأنوار: 8 / 346.

می شوند که اگر کسی از شادی می مرد آنان از شادی می مردند.»

سپس امام باقرعلیه السلام این آیه را تلاوت نمود: «أَفَما نَحْنُ بِمَیِّتینَ * إِلّا مَوْتَتَنَا الْأُولی وَ ما نَحْنُ بِمُعَذَّبینَ * إِنَّ هذا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ * لِمِثْلِ هذا فَلْیَعْمَلِ الْعامِلُونَ»(1).

سپس فرمود:

«با شنیدن این ندا، اهل دوزخ نیز، نعره ای می زنند که اگر کسی از نعره خود می مرد، آنان می مردند.» سپس فرمود: «این است معنای آیه: «وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَهِ إِذْ قُضِیَ الْأَمْرُ وَ هُمْ فی غَفْلَهٍ».»(2)

در ذیل روایتی از رسول خداصلی الله علیه وآله درباره غلبه هر مخلوقی بر مخلوق دیگر آمده که فرمود:

«... سپس انسان طغیان نمود، و گفت: "من أشدّ منّی قوّه؟" و خداوند مرگ را بر او مسلّط نمود، و او را به وسیله آن ذلیل کرد، و چون مرگ پیش خود فخر نمود، خداوند به او فرمود: "فخر مکن که من تو را بین اهل بهشت و دوزخ ذبح خواهم کرد، و هرگز زنده نخواهی شد."»(3)

مؤلّف گوید: آنچه گفته شد، مربوط به بعد از شفاعت شافعین در قیامت است، وگرنه عدّه زیادی از گنهکاران، به دوزخ خواهند رفت، و پس از مدّتی همان گونه که گذشت با شفاعت اولیای خدا نجات خواهند یافت و داخل بهشت می شوند. أعاذنا اللّه من النّار و رزقنا مرافقه الأبرار بمحمّد و آله الأطهار صلوات اللّه علیهم اجمعین.

وضع اطفال و دیوانگان و حیوانات و ملائکه و جنّیان در قیامت

نظر فقها و روایات، درباره اطفال و دیوانگان، و کسانی که در دنیا حجّت بر آنان تمام نشده، و کسانی که بین دو پیامبر زندگی نموده اند، و از دنیا رفته اند، و حقیقت برای آنان روشن نشده است، و پیرمردانی که در پیری و یا عدم عقل، پیامبر خداصلی الله علیه وآله را درک نموده، و یا افراد کر و گنگی که عقل ندارند، و افراد ابله و بی خرد و امثال این ها مختلف است.