انسان و معاد صفحه 108

نمی میراند اما در چنین حالی یا وقتی اجل او رسید خدای عزوجل دو رایحه خوش برای او می فرستد. یکی «منسیه» است و دیگری «مسخیّه» پس منسیه اهل و عیال و مال را از یاد او می برد و مسخیّه روحش را از دنیا سیر می کند تا آنکه آنچه رانزد خدای تبارک و تعالی است، برمی گزیند.

درد و رنج مؤمن درحال احتضار کفاره گناهان اوست

درد و رنج هایی که متوجّه انسان ها می شود یا برای امتحان الاهی است تا انسان ها با صبر و تحمّل در مقابل آن ها به مقام بالایی نزد خدای تعالی برسند و یا برای جزای اعمال انسان ها است. بنابراین درد و رنجی که برخی از انسان ها در حال احتضار تحمّل می کنند از این دو جهت خارج نیست. البتّه در باب احتضار به نظر می رسد جهت دوم مورد نظر باشد.

از امام صادق (علیه السلام) درباره علت راحت جان دادن بعضی از کفّار و مؤمنین و سخت جان دادن برخی دیگر سؤال شد و ایشان در جواب فرمود :

مَا کَانَ مِنْ رَاحَهٍ لِلْمُوْمِنِ هُنَاکَ فَهُوَ عَاجِلُ ثَوَابِهِ. وَ مَا کَانَ مِنْ شَدِیدَهٍ فَتَمْحِیصُهُ مِنْ ذُن_ُوبِهِ لِیَرِدَ الآخِرَهَ نَقِیّاً نَظِیفاً مُسْتَحِقّاً لِثَوَابِ الْأَبَدِ لَا مَانِعَ لَهُ دُونَهُ. وَ مَا کَانَ مِنْ سُهُولَهٍ هُنَاکَ عَلَی الْکَافِرِ فَلِیُوَفَّی أَجْرَ حَسَنَاتِهِ فِی الدُّنْیَا لِیَرِدَ الآخِرَهَ وَ لَیْسَ لَهُ إِلَّا مَا یُوجِبُ عَلَیْهِ الْعَذَابَ. وَ مَا کَانَ مِنْ شِدَّهٍ عَلَی الْکَافِرِ هُنَاکَ فَهُوَ ابْتِدَاءُ عَذَابِ اللَّهِ لَهُ بَعْدَ نَفَادِ حَسَنَاتِهِ، ذَلِکُمْ بِأَنَّ اللَّهَ عَدْلٌ لَا یَجُورُ. (1)

راحت جان دادن مؤمن ثواب عمل اوست که تعجیل در آن شده است. و سخت جان دادن او برای پاک کردن اواز گناهانش است تا پاک و پاکیزه وارد آخرت شده مستحق ثواب ابدی گردد زیرا مانعی برای رسیدن به این