- مقدّمه ناشر 1
- مقدّمه مؤلف 3
- فصل اوّل: آفرینش انسان 5
- اشاره 5
- اشاره 6
- درس اول: ابتدای شکل گیری عالم 6
- آب مادّه اصلی همه موجودات مادّی 7
- منشأ پدید آمدن اختلاف ها در موجودات 11
- چکیده درس اوّل 15
- خودآزمایی 16
- اشاره 17
- درس دوم: مراحل خلقت انسان 17
- اشاره 18
- 1. انسان در عالم ارواح 18
- کثرت روایات عالم ارواح 21
- 2. انسان در عالم ذرّ (= عهد = میثاق = الست) 22
- چکیده درس دوّم 25
- خودآزمایی 26
- اشاره 27
- درس سوم: روح و بدن 27
- زمان و محلّ ترکیب روح و بدن 28
- کیفیّت قرار گرفتن روح در بدن 32
- نقش روح و بدن در حقیت انسان 33
- چکیده درس سوّم 36
- خودآزمایی 37
- درس چهارم:حقیقت روح و بدن 38
- اشاره 38
- عدم تجرّد روح 39
- معانی روح در قرآن و حدیث 43
- خودآزمایی 46
- چکیده درس چهارم 46
- درس پنجم: انسان در دنیا 47
- اشاره 47
- خلقت انسان از خاک 48
- دلالت آیات قرآن بر خلقت انسان از خاک 50
- دلالت روایات بر خلقت انسان از خاک 52
- چکیده درس پنجم 55
- خودآزمایی 55
- فصل دوم: بازگشت انسان 56
- اشاره 56
- اشاره 57
- درس ششم: جایگاه اعتقادی معاد 57
- معنای لغوی معاد 58
- اهمّیّت معاد 59
- معنای اصطلاحی معاد 59
- آثار اعتقاد به معاد 60
- اشاره 61
- 1. عدل الاهی 61
- لزوم و ضرورت معاد 61
- 2. حکمت الهی 65
- معاد، ضرورت ادیان 66
- معاد وحوش و حیوانات 68
- چکیده درس ششم 70
- خودآزمایی 71
- درس هفتم: امکان معاد 72
- اشاره 72
- زنده شدن مردگان در دنیا 73
- اشاره 73
- الف: شواهد قرآنی 73
- 1. زنده شدن مقتول بنی اسرائیل 74
- 2. زنده شدن حضرت عزیر بعد از صد سال 75
- 3. زنده شدن پرنده های حضرت ابراهیم (علیه السلام) 76
- ب: شواهد روایی 79
- چکیده درس هفتم 80
- خودآزمایی 81
- درس هشتم: شبهات منکران معاد 82
- اشاره 82
- 1. شبهات منکران و پاسخ قرآن به آن ها 83
- 2. شبهه آکل و مأکول 87
- چکیده درس هشتم 90
- خودآزمایی 90
- اشاره 91
- درس نهم: مرگ 91
- مرگ و خواب 92
- احتضار 99
- چهره فرشته مرگ در حال قبض روح 100
- کیفیّت قبض روح مؤمن و فاجر 101
- سختی دوری از دوستان و آشنایان 105
- درد و رنج مؤمن درحال احتضار کفاره گناهان اوست 108
- حضور پیامبر و ائمه (علیهم السلام) نزد محتضر 109
- خودآزمایی 110
- چکیده درس نهم 110
- اشاره 112
- درس دهم: برزخ 112
- معنای برزخ 113
- برزخ منزلی از منازل آخرت 116
- سؤال قبر 118
- چکیده درس دهم 123
- خودآزمایی 124
- اشاره 125
- درس یازدهم: عذاب برزخ 125
- فشار قبر 126
- عوامل مؤثّر بر فشار قبر 128
- 1. حجّ 129
- عوامل مؤثّر بر رفع فشار قبر 129
- 2. خواندن آیه الکرسی 130
- 3. چهار روز روزه گرفتن در ماه رجب 130
- 4. قرائت سوره ملک 130
- 6. خواندن سوره نساء 131
- 5. رکوع کامل 131
- 8. شکیبایی زن بر بدخویی شوهرش 131
- 7. چهار بار حج رفتن 131
- 9. وضو 132
- 10. مرگ در روز یا شب جمعه 132
- 12. آب پاشیدن بر روی قبر 133
- 11. جریده 133
- 13. کارهای خوب فرزندان 134
- چکیده درس یازدهم 136
- خودآزمایی 136
- اشاره 137
- درس دوازدهم: وضعیّت ارواح در برزخ 137
- وضعیّت ارواح در برزخ 138
- آگاهی ارواح در برزخ از احوال دنیا 141
- مسخ در برزخ 144
- بازگشت از برزخ به دنیا 145
- چکیده درس دوازدهم 146
- خودآزمایی 147
- درس سیزدهم: فنای عالم و برپایی قیامت 148
- اشاره 148
- نفخه اول 149
- اشاره 149
- نفخ صور 149
- نفخه دوم 153
- مواقف قیامت و محاسبه اعمال 155
- چکیده درس سیزدهم 159
- خودآزمایی 159
- درس چهاردهم: کیفیّت زنده شدن مردگان و قیامت 161
- اشاره 161
- 1. بارش باران و جمع شدن ابدان مردگان 162
- 2. تشبیه معاد به رویش زمین 167
- چکیده درس چهاردهم 170
- خودآزمایی 170
- اشاره 171
- درس پانزدهم: واژه های کلیدی معاد در قرآن 171
- 1. عود و اعاده 172
- 2. ایاب، رجوع، صیرورت 174
- 3. احیاء، بعث، بعثره و قیام 177
- 4. حشر، جمع و نشر 178
- 5. لقاء الله و حضور 179
- 6. خروج و اخراج 180
- خودآزمایی 181
- چکیده درس پانزدهم 181
- درس شانزدهم: کیفر اعمال 182
- اشاره 182
- محلّ کیفر 183
- آیا جزای عمل عین عمل است؟ 187
- چکیده درس شانزدهم 193
- خودآزمایی 194
- درس هفدهم: تجسم اعمال 195
- اشاره 195
- همراهی عمل با انسان 196
- حبط و تکفیر 198
- چکیده درس هفدهم 205
- خودآزمایی 206
- اشاره 207
- درس هجدهم: شفاعت 207
- معنای شفاعت 208
- اهمیّت شفاعت 210
- شفاعت کنندگان 211
- شفاعت شوندگان 212
- محلّ شفاعت 214
- چکیده درس هیجدهم 217
- خودآزمایی 218
- اشاره 219
- درس نوزدهم: بهشت و جهنّم (1) 219
- مخلوق بودن بهشت و جهنّم 220
- هر انسانی منزلی در بهشت و منزلی در جهنّم دارد 224
- بهشت و جهنّم برزخ 225
- درجات بهشت 227
- چکیده درس نوزدهم 229
- خودآزمایی 230
- درس بیستم: بهشت و جهنّم (2) 231
- اشاره 231
- درکات جهنّم 232
- تفاوت های دنیا و آخرت و لذّتها و عذابهای آن دو 234
- خلود 239
- روییدن ترتیزک در زمین جهنّم 241
- چکیده درس بیستم 242
- خودآزمایی 242
- فهرست منابع 244
عوامل مؤثّر بر فشار قبر
فشار قبر برای مؤمن کفّاره تضییع نعمت های الاهی است که در دنیا از او سر می زند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید :
ضَغْطَهُ الْقَبْرِ لِلْمُوْمِنِ کَفَّارَهٌ لِمَا کَانَ مِنْهُ مِنْ تَضْیِیعِ النِّعَمِ. (1)
فشار قبر برای مؤمن کفاره تضییع نعمت هایی است که از او سر زده است.
از این حدیث استفاده می شود که یکی از عوامل مهم عذاب قبر برای مؤمنان ضایع کردن نعمت های الاهی است که مؤمنان در دنیا به آن دچار می شوند.
یکی دیگر از عوامل مهم فشار قبر بد خلقی با اهل و عیال است. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) آن گاه که سعد بن معاذ فوت کرد در تشییع او شرکت کرد در حالی که ردا بر دوش نداشت و پای برهنه بود تا اینکه او را با دست های خویش بر قبر گذاشت وقبر او را درست کرد. بعد از همه این کارها فرمود: من می دانم که بر او بلایی خواهد رسید ،بعد رو به مادر سعد کرد و به او تسلیت گفت و فرمود :
فَإِنَّ سَعْداً قَدْ أَصَابَتْهُ ضَمَّه. (2)
پس همانا فشاری به سعد رسید.
از حضرتش پرسیدند با این که شما در حق سعد بن معاذ این اندازه احترام کردید باز هم می فرمایید او دچار فشار قبر می شود؟! حضرت فرمود :
نَعَمْ إِنَّهُ کَانَ فِی خُلُقِهِ مَعَ أَهْلِهِ سُوءٌ. (3)
بله او با خانواده خود بد اخلاق بود.
1- . ثواب الاعمال / 197؛ علل الشرایع 1 / 309؛ بحارالانوار 6 / 221.
2- . امالی صدوق /384؛ بحارالانوار 6 / 220.
3- . علل الشرایع / 309؛ بحارالانوار 6 / 220.