- مقدّمه ناشر 1
- مقدّمه مؤلف 3
- اشاره 5
- فصل اوّل: آفرینش انسان 5
- درس اول: ابتدای شکل گیری عالم 6
- اشاره 6
- آب مادّه اصلی همه موجودات مادّی 7
- منشأ پدید آمدن اختلاف ها در موجودات 11
- چکیده درس اوّل 15
- خودآزمایی 16
- اشاره 17
- درس دوم: مراحل خلقت انسان 17
- 1. انسان در عالم ارواح 18
- اشاره 18
- کثرت روایات عالم ارواح 21
- 2. انسان در عالم ذرّ (= عهد = میثاق = الست) 22
- چکیده درس دوّم 25
- خودآزمایی 26
- درس سوم: روح و بدن 27
- اشاره 27
- زمان و محلّ ترکیب روح و بدن 28
- کیفیّت قرار گرفتن روح در بدن 32
- نقش روح و بدن در حقیت انسان 33
- چکیده درس سوّم 36
- خودآزمایی 37
- درس چهارم:حقیقت روح و بدن 38
- اشاره 38
- عدم تجرّد روح 39
- معانی روح در قرآن و حدیث 43
- خودآزمایی 46
- چکیده درس چهارم 46
- درس پنجم: انسان در دنیا 47
- اشاره 47
- خلقت انسان از خاک 48
- دلالت آیات قرآن بر خلقت انسان از خاک 50
- دلالت روایات بر خلقت انسان از خاک 52
- چکیده درس پنجم 55
- خودآزمایی 55
- اشاره 56
- فصل دوم: بازگشت انسان 56
- درس ششم: جایگاه اعتقادی معاد 57
- اشاره 57
- معنای لغوی معاد 58
- اهمّیّت معاد 59
- معنای اصطلاحی معاد 59
- آثار اعتقاد به معاد 60
- 1. عدل الاهی 61
- اشاره 61
- لزوم و ضرورت معاد 61
- 2. حکمت الهی 65
- معاد، ضرورت ادیان 66
- معاد وحوش و حیوانات 68
- چکیده درس ششم 70
- خودآزمایی 71
- اشاره 72
- درس هفتم: امکان معاد 72
- الف: شواهد قرآنی 73
- زنده شدن مردگان در دنیا 73
- اشاره 73
- 1. زنده شدن مقتول بنی اسرائیل 74
- 2. زنده شدن حضرت عزیر بعد از صد سال 75
- 3. زنده شدن پرنده های حضرت ابراهیم (علیه السلام) 76
- ب: شواهد روایی 79
- چکیده درس هفتم 80
- خودآزمایی 81
- اشاره 82
- درس هشتم: شبهات منکران معاد 82
- 1. شبهات منکران و پاسخ قرآن به آن ها 83
- 2. شبهه آکل و مأکول 87
- چکیده درس هشتم 90
- خودآزمایی 90
- درس نهم: مرگ 91
- اشاره 91
- مرگ و خواب 92
- احتضار 99
- چهره فرشته مرگ در حال قبض روح 100
- کیفیّت قبض روح مؤمن و فاجر 101
- سختی دوری از دوستان و آشنایان 105
- درد و رنج مؤمن درحال احتضار کفاره گناهان اوست 108
- حضور پیامبر و ائمه (علیهم السلام) نزد محتضر 109
- چکیده درس نهم 110
- خودآزمایی 110
- درس دهم: برزخ 112
- اشاره 112
- معنای برزخ 113
- برزخ منزلی از منازل آخرت 116
- سؤال قبر 118
- چکیده درس دهم 123
- خودآزمایی 124
- درس یازدهم: عذاب برزخ 125
- اشاره 125
- فشار قبر 126
- عوامل مؤثّر بر فشار قبر 128
- 1. حجّ 129
- عوامل مؤثّر بر رفع فشار قبر 129
- 3. چهار روز روزه گرفتن در ماه رجب 130
- 4. قرائت سوره ملک 130
- 2. خواندن آیه الکرسی 130
- 7. چهار بار حج رفتن 131
- 6. خواندن سوره نساء 131
- 5. رکوع کامل 131
- 8. شکیبایی زن بر بدخویی شوهرش 131
- 9. وضو 132
- 10. مرگ در روز یا شب جمعه 132
- 11. جریده 133
- 12. آب پاشیدن بر روی قبر 133
- 13. کارهای خوب فرزندان 134
- چکیده درس یازدهم 136
- خودآزمایی 136
- اشاره 137
- درس دوازدهم: وضعیّت ارواح در برزخ 137
- وضعیّت ارواح در برزخ 138
- آگاهی ارواح در برزخ از احوال دنیا 141
- مسخ در برزخ 144
- بازگشت از برزخ به دنیا 145
- چکیده درس دوازدهم 146
- خودآزمایی 147
- اشاره 148
- درس سیزدهم: فنای عالم و برپایی قیامت 148
- نفخه اول 149
- اشاره 149
- نفخ صور 149
- نفخه دوم 153
- مواقف قیامت و محاسبه اعمال 155
- چکیده درس سیزدهم 159
- خودآزمایی 159
- اشاره 161
- درس چهاردهم: کیفیّت زنده شدن مردگان و قیامت 161
- 1. بارش باران و جمع شدن ابدان مردگان 162
- 2. تشبیه معاد به رویش زمین 167
- چکیده درس چهاردهم 170
- خودآزمایی 170
- اشاره 171
- درس پانزدهم: واژه های کلیدی معاد در قرآن 171
- 1. عود و اعاده 172
- 2. ایاب، رجوع، صیرورت 174
- 3. احیاء، بعث، بعثره و قیام 177
- 4. حشر، جمع و نشر 178
- 5. لقاء الله و حضور 179
- 6. خروج و اخراج 180
- چکیده درس پانزدهم 181
- خودآزمایی 181
- درس شانزدهم: کیفر اعمال 182
- اشاره 182
- محلّ کیفر 183
- آیا جزای عمل عین عمل است؟ 187
- چکیده درس شانزدهم 193
- خودآزمایی 194
- اشاره 195
- درس هفدهم: تجسم اعمال 195
- همراهی عمل با انسان 196
- حبط و تکفیر 198
- چکیده درس هفدهم 205
- خودآزمایی 206
- اشاره 207
- درس هجدهم: شفاعت 207
- معنای شفاعت 208
- اهمیّت شفاعت 210
- شفاعت کنندگان 211
- شفاعت شوندگان 212
- محلّ شفاعت 214
- چکیده درس هیجدهم 217
- خودآزمایی 218
- اشاره 219
- درس نوزدهم: بهشت و جهنّم (1) 219
- مخلوق بودن بهشت و جهنّم 220
- هر انسانی منزلی در بهشت و منزلی در جهنّم دارد 224
- بهشت و جهنّم برزخ 225
- درجات بهشت 227
- چکیده درس نوزدهم 229
- خودآزمایی 230
- اشاره 231
- درس بیستم: بهشت و جهنّم (2) 231
- درکات جهنّم 232
- تفاوت های دنیا و آخرت و لذّتها و عذابهای آن دو 234
- خلود 239
- روییدن ترتیزک در زمین جهنّم 241
- چکیده درس بیستم 242
- خودآزمایی 242
- فهرست منابع 244
ناگزیر خداوند همه کسانی را که از ایشان عهد گرفته به این دنیا خواهد آورد.
و نیز در آیه:
یا أَیُّها النّاسُ إِنْ کُ_نْتُ_مْ فِی رَیْبٍ مِنَ آلبَعْثِ فَإِنّا خَلَقْناکُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُ_طْفَهٍ ثُمَّ مِنْ عَلَ_قَهٍ ثُمَّ مِنْ مُ_ضْغَهٍ مُخَ_لَّقَهٍ وَغَیْرِ مُخَ_لَّقَهٍ. (1)
امام باقر (علیه السلام) در تفسیر «مخلقه و غیر مخلقه» مخلقه را ذریّه ای می داند که در صلب حضرت آدم (علیه السلام) قرار داشتند.
الْم_ُخَلَّقَهُ هُمُ الذَّرُّ الَّذِینَ خَلَقَهُمُ اللَّهُ فِی صُلْبِ آدَمَ (علیه السلام)أَخَذَ عَلَیْهِمُ الْمِیثَاق. (2)
مخلّقه ذرّه هایی هستند که خداوند آن ها را در صلب آدم خلق کرده از ایشان پیمان گرفته است.
چکیده درس دوّم
Ë وجود انسان پیش از دنیا از نظر قرآن کریم و روایات اهل بیت (علیهم السلام) امری مسلّم است و جای هیچ گونه شک و تردید در آن نیست.
Ë روح آدمی پیش از تعلّق به بدن در عالمی به عنوان عالم ارواح یا عالم اظلّه وجود داشته و ارواح در آن عالم از همدیگر متمایز و دارای درک و شعور و اختیار و آزادی بوده اند.
Ë انسان ها به ص_ورت ذرّ در عالم ذرّ (=عهد = میثاق = الست) از پشت حضرت آدم (علیه السلام) بیرون کشیده شده و درآن عالم نیز دارای شعور و آزادی بوده و مورد تکلیف به ربوبیّت الهی قرار گرفته و به زبان و قلب به آن اقرار کرده اند. همه انسان های بیرون آمده از پشت حضرت آدم (علیه السلام) در عالم ذرّ دوباره در پشت ایشان جای گرفته اند و به
1- . حج(22)/ 5.
2- . کافی 6 / 12؛ نور الثقلین 3 / 471؛ بحارالانوار 57 / 343.