- مقدّمه ناشر 1
- مقدّمه مؤلف 3
- فصل اوّل: آفرینش انسان 5
- اشاره 5
- اشاره 6
- درس اول: ابتدای شکل گیری عالم 6
- آب مادّه اصلی همه موجودات مادّی 7
- منشأ پدید آمدن اختلاف ها در موجودات 11
- چکیده درس اوّل 15
- خودآزمایی 16
- اشاره 17
- درس دوم: مراحل خلقت انسان 17
- اشاره 18
- 1. انسان در عالم ارواح 18
- کثرت روایات عالم ارواح 21
- 2. انسان در عالم ذرّ (= عهد = میثاق = الست) 22
- چکیده درس دوّم 25
- خودآزمایی 26
- اشاره 27
- درس سوم: روح و بدن 27
- زمان و محلّ ترکیب روح و بدن 28
- کیفیّت قرار گرفتن روح در بدن 32
- نقش روح و بدن در حقیت انسان 33
- چکیده درس سوّم 36
- خودآزمایی 37
- درس چهارم:حقیقت روح و بدن 38
- اشاره 38
- عدم تجرّد روح 39
- معانی روح در قرآن و حدیث 43
- خودآزمایی 46
- چکیده درس چهارم 46
- درس پنجم: انسان در دنیا 47
- اشاره 47
- خلقت انسان از خاک 48
- دلالت آیات قرآن بر خلقت انسان از خاک 50
- دلالت روایات بر خلقت انسان از خاک 52
- چکیده درس پنجم 55
- خودآزمایی 55
- فصل دوم: بازگشت انسان 56
- اشاره 56
- اشاره 57
- درس ششم: جایگاه اعتقادی معاد 57
- معنای لغوی معاد 58
- معنای اصطلاحی معاد 59
- اهمّیّت معاد 59
- آثار اعتقاد به معاد 60
- لزوم و ضرورت معاد 61
- اشاره 61
- 1. عدل الاهی 61
- 2. حکمت الهی 65
- معاد، ضرورت ادیان 66
- معاد وحوش و حیوانات 68
- چکیده درس ششم 70
- خودآزمایی 71
- اشاره 72
- درس هفتم: امکان معاد 72
- زنده شدن مردگان در دنیا 73
- اشاره 73
- الف: شواهد قرآنی 73
- 1. زنده شدن مقتول بنی اسرائیل 74
- 2. زنده شدن حضرت عزیر بعد از صد سال 75
- 3. زنده شدن پرنده های حضرت ابراهیم (علیه السلام) 76
- ب: شواهد روایی 79
- چکیده درس هفتم 80
- خودآزمایی 81
- درس هشتم: شبهات منکران معاد 82
- اشاره 82
- 1. شبهات منکران و پاسخ قرآن به آن ها 83
- 2. شبهه آکل و مأکول 87
- خودآزمایی 90
- چکیده درس هشتم 90
- درس نهم: مرگ 91
- اشاره 91
- مرگ و خواب 92
- احتضار 99
- چهره فرشته مرگ در حال قبض روح 100
- کیفیّت قبض روح مؤمن و فاجر 101
- سختی دوری از دوستان و آشنایان 105
- درد و رنج مؤمن درحال احتضار کفاره گناهان اوست 108
- حضور پیامبر و ائمه (علیهم السلام) نزد محتضر 109
- چکیده درس نهم 110
- خودآزمایی 110
- درس دهم: برزخ 112
- اشاره 112
- معنای برزخ 113
- برزخ منزلی از منازل آخرت 116
- سؤال قبر 118
- چکیده درس دهم 123
- خودآزمایی 124
- اشاره 125
- درس یازدهم: عذاب برزخ 125
- فشار قبر 126
- عوامل مؤثّر بر فشار قبر 128
- عوامل مؤثّر بر رفع فشار قبر 129
- 1. حجّ 129
- 3. چهار روز روزه گرفتن در ماه رجب 130
- 4. قرائت سوره ملک 130
- 2. خواندن آیه الکرسی 130
- 6. خواندن سوره نساء 131
- 7. چهار بار حج رفتن 131
- 5. رکوع کامل 131
- 8. شکیبایی زن بر بدخویی شوهرش 131
- 10. مرگ در روز یا شب جمعه 132
- 9. وضو 132
- 12. آب پاشیدن بر روی قبر 133
- 11. جریده 133
- 13. کارهای خوب فرزندان 134
- چکیده درس یازدهم 136
- خودآزمایی 136
- اشاره 137
- درس دوازدهم: وضعیّت ارواح در برزخ 137
- وضعیّت ارواح در برزخ 138
- آگاهی ارواح در برزخ از احوال دنیا 141
- مسخ در برزخ 144
- بازگشت از برزخ به دنیا 145
- چکیده درس دوازدهم 146
- خودآزمایی 147
- درس سیزدهم: فنای عالم و برپایی قیامت 148
- اشاره 148
- نفخه اول 149
- اشاره 149
- نفخ صور 149
- نفخه دوم 153
- مواقف قیامت و محاسبه اعمال 155
- چکیده درس سیزدهم 159
- خودآزمایی 159
- درس چهاردهم: کیفیّت زنده شدن مردگان و قیامت 161
- اشاره 161
- 1. بارش باران و جمع شدن ابدان مردگان 162
- 2. تشبیه معاد به رویش زمین 167
- خودآزمایی 170
- چکیده درس چهاردهم 170
- اشاره 171
- درس پانزدهم: واژه های کلیدی معاد در قرآن 171
- 1. عود و اعاده 172
- 2. ایاب، رجوع، صیرورت 174
- 3. احیاء، بعث، بعثره و قیام 177
- 4. حشر، جمع و نشر 178
- 5. لقاء الله و حضور 179
- 6. خروج و اخراج 180
- خودآزمایی 181
- چکیده درس پانزدهم 181
- درس شانزدهم: کیفر اعمال 182
- اشاره 182
- محلّ کیفر 183
- آیا جزای عمل عین عمل است؟ 187
- چکیده درس شانزدهم 193
- خودآزمایی 194
- اشاره 195
- درس هفدهم: تجسم اعمال 195
- همراهی عمل با انسان 196
- حبط و تکفیر 198
- چکیده درس هفدهم 205
- خودآزمایی 206
- اشاره 207
- درس هجدهم: شفاعت 207
- معنای شفاعت 208
- اهمیّت شفاعت 210
- شفاعت کنندگان 211
- شفاعت شوندگان 212
- محلّ شفاعت 214
- چکیده درس هیجدهم 217
- خودآزمایی 218
- درس نوزدهم: بهشت و جهنّم (1) 219
- اشاره 219
- مخلوق بودن بهشت و جهنّم 220
- هر انسانی منزلی در بهشت و منزلی در جهنّم دارد 224
- بهشت و جهنّم برزخ 225
- درجات بهشت 227
- چکیده درس نوزدهم 229
- خودآزمایی 230
- اشاره 231
- درس بیستم: بهشت و جهنّم (2) 231
- درکات جهنّم 232
- تفاوت های دنیا و آخرت و لذّتها و عذابهای آن دو 234
- خلود 239
- روییدن ترتیزک در زمین جهنّم 241
- چکیده درس بیستم 242
- خودآزمایی 242
- فهرست منابع 244
و از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که هر استری که سه سال یا هفت سال به سفر حج برده شود از حیوانات بهشت خواهد شد. (1)
پس اصل معاد حیوانات ووحوش با توجه به آیات یاد شده و روایات وارده در این زمینه مسلّم است ولی کیفیّت حشر آن ها روشن نیست.
چکیده درس ششم
Ë معاد در لغت به معنای بازگشتن است.
Ë و معنای اصطلاحی آن بازگشت ارواح مردگان در روز قیامت به بدن های عنصری این جهانی است برای رسیدن به پاداش یا کیفر اعمالشان.
Ë معاد یکی از اصول اعتقادی همه مسلمانان است که مانند ایمان به خدا تأکید فراوان به آن شده است.
Ë اعتقاد به معاد آثار مهمی دارد که به عنوان نمونه می توان به معنا دادن به زندگی و امید داشتن به آینده ای روشن را ذکر کرد.
Ë لزوم معاد از دو طریق عدل و حکمت الاهی قابل اثبات است.
Ë معاد همان گونه که در دین اسلام مورد تأکیدقرار گرفته در ادیان الاهی دیگر نیز مورد توجّه بوده است.
Ë اعتقاد به معاد در ادیان غیر الاهی نیز وجود داشته است.
Ë در روایات به دخول برخی از حیوانات به بهشت، تصریح شده است.
Ë با توجّه به آیات و روایات اهل بیت (علیهم السلام) معاد وحوش و حیوانات ثابت و مسلّم است.
1- . ثواب الاعمال / 50؛ بحارالانوار 46 / 70.