- مقدّمه ناشر 1
- مقدّمه مؤلف 3
- فصل اوّل: آفرینش انسان 5
- اشاره 5
- درس اول: ابتدای شکل گیری عالم 6
- اشاره 6
- آب مادّه اصلی همه موجودات مادّی 7
- منشأ پدید آمدن اختلاف ها در موجودات 11
- چکیده درس اوّل 15
- خودآزمایی 16
- درس دوم: مراحل خلقت انسان 17
- اشاره 17
- اشاره 18
- 1. انسان در عالم ارواح 18
- کثرت روایات عالم ارواح 21
- 2. انسان در عالم ذرّ (= عهد = میثاق = الست) 22
- چکیده درس دوّم 25
- خودآزمایی 26
- اشاره 27
- درس سوم: روح و بدن 27
- زمان و محلّ ترکیب روح و بدن 28
- کیفیّت قرار گرفتن روح در بدن 32
- نقش روح و بدن در حقیت انسان 33
- چکیده درس سوّم 36
- خودآزمایی 37
- درس چهارم:حقیقت روح و بدن 38
- اشاره 38
- عدم تجرّد روح 39
- معانی روح در قرآن و حدیث 43
- خودآزمایی 46
- چکیده درس چهارم 46
- درس پنجم: انسان در دنیا 47
- اشاره 47
- خلقت انسان از خاک 48
- دلالت آیات قرآن بر خلقت انسان از خاک 50
- دلالت روایات بر خلقت انسان از خاک 52
- چکیده درس پنجم 55
- خودآزمایی 55
- اشاره 56
- فصل دوم: بازگشت انسان 56
- درس ششم: جایگاه اعتقادی معاد 57
- اشاره 57
- معنای لغوی معاد 58
- اهمّیّت معاد 59
- معنای اصطلاحی معاد 59
- آثار اعتقاد به معاد 60
- 1. عدل الاهی 61
- اشاره 61
- لزوم و ضرورت معاد 61
- 2. حکمت الهی 65
- معاد، ضرورت ادیان 66
- معاد وحوش و حیوانات 68
- چکیده درس ششم 70
- خودآزمایی 71
- اشاره 72
- درس هفتم: امکان معاد 72
- اشاره 73
- الف: شواهد قرآنی 73
- زنده شدن مردگان در دنیا 73
- 1. زنده شدن مقتول بنی اسرائیل 74
- 2. زنده شدن حضرت عزیر بعد از صد سال 75
- 3. زنده شدن پرنده های حضرت ابراهیم (علیه السلام) 76
- ب: شواهد روایی 79
- چکیده درس هفتم 80
- خودآزمایی 81
- درس هشتم: شبهات منکران معاد 82
- اشاره 82
- 1. شبهات منکران و پاسخ قرآن به آن ها 83
- 2. شبهه آکل و مأکول 87
- چکیده درس هشتم 90
- خودآزمایی 90
- درس نهم: مرگ 91
- اشاره 91
- مرگ و خواب 92
- احتضار 99
- چهره فرشته مرگ در حال قبض روح 100
- کیفیّت قبض روح مؤمن و فاجر 101
- سختی دوری از دوستان و آشنایان 105
- درد و رنج مؤمن درحال احتضار کفاره گناهان اوست 108
- حضور پیامبر و ائمه (علیهم السلام) نزد محتضر 109
- چکیده درس نهم 110
- خودآزمایی 110
- درس دهم: برزخ 112
- اشاره 112
- معنای برزخ 113
- برزخ منزلی از منازل آخرت 116
- سؤال قبر 118
- چکیده درس دهم 123
- خودآزمایی 124
- درس یازدهم: عذاب برزخ 125
- اشاره 125
- فشار قبر 126
- عوامل مؤثّر بر فشار قبر 128
- 1. حجّ 129
- عوامل مؤثّر بر رفع فشار قبر 129
- 3. چهار روز روزه گرفتن در ماه رجب 130
- 4. قرائت سوره ملک 130
- 2. خواندن آیه الکرسی 130
- 7. چهار بار حج رفتن 131
- 5. رکوع کامل 131
- 6. خواندن سوره نساء 131
- 8. شکیبایی زن بر بدخویی شوهرش 131
- 9. وضو 132
- 10. مرگ در روز یا شب جمعه 132
- 11. جریده 133
- 12. آب پاشیدن بر روی قبر 133
- 13. کارهای خوب فرزندان 134
- چکیده درس یازدهم 136
- خودآزمایی 136
- اشاره 137
- درس دوازدهم: وضعیّت ارواح در برزخ 137
- وضعیّت ارواح در برزخ 138
- آگاهی ارواح در برزخ از احوال دنیا 141
- مسخ در برزخ 144
- بازگشت از برزخ به دنیا 145
- چکیده درس دوازدهم 146
- خودآزمایی 147
- درس سیزدهم: فنای عالم و برپایی قیامت 148
- اشاره 148
- نفخه اول 149
- اشاره 149
- نفخ صور 149
- نفخه دوم 153
- مواقف قیامت و محاسبه اعمال 155
- خودآزمایی 159
- چکیده درس سیزدهم 159
- اشاره 161
- درس چهاردهم: کیفیّت زنده شدن مردگان و قیامت 161
- 1. بارش باران و جمع شدن ابدان مردگان 162
- 2. تشبیه معاد به رویش زمین 167
- چکیده درس چهاردهم 170
- خودآزمایی 170
- اشاره 171
- درس پانزدهم: واژه های کلیدی معاد در قرآن 171
- 1. عود و اعاده 172
- 2. ایاب، رجوع، صیرورت 174
- 3. احیاء، بعث، بعثره و قیام 177
- 4. حشر، جمع و نشر 178
- 5. لقاء الله و حضور 179
- 6. خروج و اخراج 180
- چکیده درس پانزدهم 181
- خودآزمایی 181
- درس شانزدهم: کیفر اعمال 182
- اشاره 182
- محلّ کیفر 183
- آیا جزای عمل عین عمل است؟ 187
- چکیده درس شانزدهم 193
- خودآزمایی 194
- اشاره 195
- درس هفدهم: تجسم اعمال 195
- همراهی عمل با انسان 196
- حبط و تکفیر 198
- چکیده درس هفدهم 205
- خودآزمایی 206
- اشاره 207
- درس هجدهم: شفاعت 207
- معنای شفاعت 208
- اهمیّت شفاعت 210
- شفاعت کنندگان 211
- شفاعت شوندگان 212
- محلّ شفاعت 214
- چکیده درس هیجدهم 217
- خودآزمایی 218
- اشاره 219
- درس نوزدهم: بهشت و جهنّم (1) 219
- مخلوق بودن بهشت و جهنّم 220
- هر انسانی منزلی در بهشت و منزلی در جهنّم دارد 224
- بهشت و جهنّم برزخ 225
- درجات بهشت 227
- چکیده درس نوزدهم 229
- خودآزمایی 230
- اشاره 231
- درس بیستم: بهشت و جهنّم (2) 231
- درکات جهنّم 232
- تفاوت های دنیا و آخرت و لذّتها و عذابهای آن دو 234
- خلود 239
- روییدن ترتیزک در زمین جهنّم 241
- چکیده درس بیستم 242
- خودآزمایی 242
- فهرست منابع 244
1. زنده شدن مقتول بنی اسرائیل
یکی از موارد زنده شدن مردگان در دنیا، زنده شدن مقتول بنی اسرائیل در زمان حضرت موسی (علیه السلام) است. خداوندمتعال آن جریان را به این صورت حکایت می کند که در زمان حضرت موسی مردی کشته می شود و قاتل شناخته نمی شود و مردم در این باره اختلاف می کنند. خداوند متعال برای رفع اختلاف دستور می دهد گاوی بخرند و آن را ذبح کرده و یکی از اندام های آن را به مقتول بزنند تا او زنده شود و قاتل خویش را معرفی کند. خدای تعالی بعد از نقل این جریان تصریح می کند که مردگان هم به این صورت زنده خواهند شد :
وَإِذ قَتَلتُمْ نَفْساً فَادّارَأْتُمْ فِ_یها وَاللّهُ مُخْرِجٌ ما کُنْتُمْ تَ_کْتُمُون * فَقُلنا آضْرِبُوهُ بِبَعْضِها کَذلِک َ یُحْیِ آللّهُ آلمَوْتی. (1)
و آنگاه که شخصی را کشتید پس درباره آن اختلاف کردید و خداوند آنچه را که شما پنهان می کردید بیرون می آورد. پس گفتیم او را به بعضی از آن شخص بزنید. همین طور خداوند مردگان را زنده می کند.
در این جریان معلوم است که بدن مقتول به چیز دیگری تبدیل نشده بوده است. و تنها به جهت اختلالی که قاتل در نظام بدن مقتول ایجاد کرده بوده روح از بدن جدا شده و مرگ او فرا رسیده بود. و خداوند متعال با اصلاح نظام بدن روح را دوباره به آن برگرداند و با این شیوه مقتول زنده شد. بنابر این وقوع این امر در قیامت هیچ بعدی ندارد؛ بلکه بر اساس آموزه های دینی در قیامت نیز همین اتفاق خواهد افتاد. یعنی همان طور که خدای تعالی در این دنیا روح مرده را به بدن برگرداند و او انسان کامل شد و از همه آنچه پیشتر برایش اتفاق افتاده بود آگاه کرد در قیامت نیز انسان به همین صورت زنده خواهد شد و از اعمال و کردارهای سابق خویش آگاه خواهد شد.
1- . بقره(2)/ 72 و 73.